Chuyện gì đã xảy ra với 2 người đàn ông này?
Mùa hè năm 1991, Mary Gates, mẹ của tỷ phú Microsoft Bill Gates, đã thuyết phục người con trai 35 tuổi nghiện việc đi nghỉ dưỡng tại Hood Canal. Nhà tiên tri xứ Omaha Warren Buffett cũng có mặt ở đó, vậy nên bà Mary Gates đã giới thiệu con trai mình với vị chủ tịch Berkshire Hathaway.
Tình bạn bắt đầu bởi hai người đàn ông quá hợp nhau. Họ nói chuyện liên tục trong 11 tiếng đồng hồ – cuốn hút đến mức Gates đi qua hết ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác trước những câu hỏi sâu sắc mà Buffett dành cho ông về ngành kinh doanh phần mềm.
Trong một lần kể lại câu chuyện gặp gỡ với sinh viên Đại học Nebraska-Lincoln, Bill Gates gọi đó là “tình bạn không thể tin được”. Ông Buffett nói đùa, “Bài học rút ra là, hãy nghe lời mẹ”.
Warren Buffett là người đơn giản, cởi mở và yêu lối nói ẩn dụ. Ông thích chia nhỏ các nguyên tắc đầu tư phức tạp để ai cũng có thể hiểu, đặt câu hỏi cho những người mới quen để tìm hiểu con người cũng như phong cách kinh doanh. Sự bông đùa luôn đến với ông một cách dễ dàng.
Bill Gates, kém ông 25 tuổi, lại không giỏi nói chuyện phiếm và đối đáp. Ông không quá quan tâm đến người đối diện và đôi khi là không biết phép lịch sự.
Trong vài thập kỷ tiếp theo, hai con người tưởng chừng như trái ngược này lại xây dựng được một tình bạn bền đẹp sau những cuộc trò chuyện về kinh doanh, từ thiện. Không khó để bắt gặp họ chơi golf cùng nhau tại hội nghị Sun Valley thường niên – nơi được mệnh danh là “trại hè dành cho các tỷ phú”. Vài lần một năm, Bill Gates cũng sẽ bay đến Omaha bằng máy bay riêng để dành hàng giờ với bạn thân.
Năm 2004, Bill Gates gia nhập hội đồng quản trị tập đoàn khổng lồ Berkshire Hathaway. Vào thời điểm đó, ông quyết định từ chức giám đốc điều hành Microsoft dù vẫn là chủ tịch. (Đến tháng 3/2020, Bill Gates tuyên bố rời hội đồng quản trị của cả Berkshire và Microsoft để tập trung vào hoạt động từ thiện).
Tuy nhiên gần đây, tình bạn đó dường như có dấu hiệu rạn nứt. Ngay cả khi mối quan hệ nở rộ, vẫn còn một số khác biệt đáng chú ý, đặc biệt trong cách họ thể hiện sự giàu có của mình.
Ngoài ngôi nhà khiêm tốn ở Omaha, Buffett chỉ sở hữu một bất động sản nghỉ dưỡng duy nhất ở Laguna Beach, California. Ông đã mua nó với giá 175.000 USD vào đầu những năm 1970, sau đó bán lại.
Ngược lại, Bill Gates sống theo lối sống của một tỷ phú truyền thống, sở hữu nhiều nhà, máy bay và tác phẩm nghệ thuật đắt tiền. Một trong số đó là bức tranh sơn dầu của Winslow Homer với giá 30 triệu USD.
Theo thời gian, sự khác biệt cũng như cách quản lý quỹ của Gates đã khiến Buffett khó chịu. Ông – được biết đến với tình yêu dành cho những thứ tinh gọn và hiệu quả – đã tỏ rõ sự không hài lòng với Quỹ Bill & Melinda Gates.
Mọi thứ có lẽ bị đẩy lên đỉnh điểm khi mới đây, Warren Buffett thay đổi di chúc và tuyên bố không quyên góp tài sản (trị giá hơn 100 tỷ USD) cho quỹ Bill & Melinda Gates Foundation sau khi qua đời. Khoản tiền khổng lồ thay vào đó sẽ được đưa vào một quỹ từ thiện mới do 3 người con của Warren Buffett giám sát.
Quay lại ngày 26/6/2006 – thời điểm Warren Buffett tuyên bố đặt niềm tin nơi Quỹ Gates. Ông luôn có ý định trao tặng 99% tài sản của mình, ước tính vào thời điểm đó là 44 tỷ USD, cho các hoạt động từ thiện. Người đàn ông giàu thứ hai thế giới vào thời điểm đó đã trao tiền của mình cho người đàn ông giàu nhất thế giới, với hy vọng rằng Bill Gates sẽ tìm ra chân ái đúng đắn để phục vụ cộng đồng.
Ba người con của Warren Buffett, Susan (thường được gọi là Susie Jr.), Howard và Peter, mỗi người đều sở hữu một quỹ riêng song các tổ chức này còn non trẻ. Quỹ mà người vợ quá cố của ông điều hành — Quỹ Buffett — lớn hơn, nhưng không đủ khả năng xử lý hàng tỷ USD ông sẵn sàng cho đi. Cùng lúc đó, Bill Gates được chú ý nhờ quy mô các hoạt động từ thiện sau khi từ chức giám đốc điều hành Microsoft.
Larry Cunningham, một cổ đông của Berkshire kiêm giáo sư Đại học George Washington, cho biết: “Những gì Warren làm là tìm ra ai là người giỏi nhất trong việc này, việc kia. Hoạt động từ thiện cũng vậy”.
Tuy nhiên, “món quà” Buffett dành tặng cho Quỹ Gates đi kèm với 3 điều kiện.
Một là ông Gates hoặc bà French Gates luôn là người tham gia tích cực vào quỹ. Hai là các khoản ông Buffett nhận được mỗi năm phải đủ điều kiện được coi là tiền từ thiện. Ba là giá trị đóng góp hàng năm của ông phải được trao tặng ngay trong năm đó, thay vì nằm trong quỹ tài trợ.
Đến năm 2010, chiến dịch Giving Pledge ra đời nhằm khuyến khích các tỷ phú khác cam kết dành ít nhất một nửa tài sản cho hoạt động từ thiện, khi còn sống hoặc sau khi qua đời. Từ năm 2006 đến năm 2023, Warren Buffett trao tặng hơn 39 tỷ USD cho Quỹ Gates. Để so sánh, Bill Gates và vợ cũ đã trao tặng 39 tỷ USD từ năm 1994 đến năm 2022, trong đó có 22 tỷ USD giúp thành lập quỹ vào năm 2000.
“Mặc dù được đặt tên là Quỹ Bill & Melinda Gates, nhưng về cơ bản, một nửa nguồn lực của chúng tôi cho đến nay đều đến từ các món quà của Warren Buffett”, ông Gates viết trên blog của mình vào năm 2022.
Tuy nhiên, một chi tiết quan trọng trong kế hoạch của Buffett đã không được chú ý: Mặc dù nhà đầu tư này cam kết dành 99% tài sản của mình cho hoạt động từ thiện, song cam kết đối với Quỹ Gates và bốn quỹ từ thiện của gia đình Buffett chỉ tồn tại khi ông còn sống. Ông Buffett, khi đó 75 tuổi, cho biết sẽ lập kế hoạch riêng về cách phân phối số cổ phiếu còn lại sau khi qua đời. Toàn bộ phải được sử dụng cho hoạt động từ thiện trong vòng 1 thập kỷ sau khi ông mất.
Quỹ Gates được thành lập vào năm 2000. Đến năm 2005, nó đã trở thành tổ chức từ thiện lớn nhất thế giới. Vào năm 2006, tổ chức đã trao tặng khoảng 1,6 tỷ USD và đến năm 2009, con số dự kiến cho đi là 3,2 tỷ USD/năm.
Hiện tại, Qũy Gates lớn hơn nhiều so với Quỹ Ford, Quỹ Robert Wood Johnson, Quỹ Wellcome Trust và các tổ chức toàn cầu lớn khác. Ngân sách hàng năm đã vượt quá ngân sách của Tổ chức Y tế Thế giới, trải dài đầy đủ các lĩnh vực từ vaccine, sức khỏe cộng đồng, nông nghiệp, an ninh lương thực đến xóa đói giảm nghèo, vệ sinh, bình đẳng giới…
Mọi thứ bình yên đến tháng 5 năm 2021, khi Gates và vợ tuyên bố ly hôn. Buffett ngay lập tức từ chức đồng ủy thác thứ ba của Quỹ Gates, đồng thời nói thêm rằng không có lý do gì để bản thân tiếp tục giữ vai trò này nữa.
Vào tháng 1 năm 2022, quỹ thành lập một hội đồng quản trị mới để cải thiện các hoạt động quản trị doanh nghiệp. Trong một bài đăng thông báo rằng quỹ sẽ chi 9 tỷ USD/năm vào năm 2026, Bill Gates đã bày tỏ lòng biết ơn đối với người bạn của mình.
“Warren, tôi không bao giờ diễn tả hết sự trân trọng với tình bạn cũng như độ hào phóng của ông”, ông viết.
Tuy nhiên thực tế, Warren Buffett vẫn nói rõ với người ủy thác mới của Quỹ Gates rằng, những lời cam kết trọn đời đưa ra vào năm 2006 có thể kết thúc bất cứ lúc nào do tuổi tác của ông và rằng họ không nên trông chờ vào hàng tỷ USD của Berkshire khi lập kế hoạch tài trợ dài hạn.
Mới đây, tập đoàn Berkshire tiết lộ rằng ông Buffett sẽ quyên góp nhiều cổ phiếu hơn cho 4 quỹ từ thiện gia đình. “Chúng bổ sung cho một số cam kết trọn đời mà tôi đã thực hiện vào năm 2006 và sẽ tiếp tục cho đến khi tôi qua đời”, ông viết.
Theo nguồn tin, hiện các con của Buffett đều nhất trí rằng không một cổ phiếu nào còn lại được chuyển cho Quỹ Gates.
Theo lời Warren Buffett, Quỹ Gates đã trở nên tự mãn. Việc Bill Gates vướng bê bối cư xử thô lỗ với nhân viên cũng khiến ông không còn hài lòng.
“Hãy nhận thức được cách những người thân nhất nghĩ về bạn. Hãy đối xử tốt với họ”, Buffett từng nói với Gates.
Theo: WSJ-Vũ Anh-Theo An ninh Tiền tệ
