Với tài sản ước tính 200 triệu USD (gần tương đương 1/500 GNP Hoa Kỳ thời đó), Hetty Green còn giàu hơn cả J.P. Morgan, một trong những ông trùm nhà băng khét tiếng trong lịch sử nước Mỹ. Tuy nhiên, sách kỷ lục Guiness từng ghi nhận bà là tỷ phú keo kiệt nhất mọi thời đại.
Cuối thập niên 19, có một người phụ nữ mang tên Hetty Green được vinh danh là “người phụ nữ giàu nhất nước Mỹ” – với khối tài sản sánh ngang các tỷ phú nam. Tài năng của người phụ nữ này khiến các nhà sử học cũng như giới tài chính quốc tế đều phải thừa nhận rằng bà chính là nhà đầu tư nữ vĩ đại nhất mọi thời đại.
Sống giữa thời đại mà các cuộc đua tài sản của các tỷ phú Mỹ dường như đã mặc định dành cho phái mạnh, Hetty Green chính là “trường hợp ngoại lệ” sống động nhất cho thấy phụ nữ cũng có thể đầu tư thành công chẳng kém gì đàn ông.
Nhà đầu tư nữ vĩ đại nhất mọi thời đại
Hetty Green sinh năm 1834 tại bang Massachusetts trong một gia đình thương nhân giàu có. Cha và ông nội bà sở hữu gia tài khổng lồ từ việc đánh bắt cá voi, vận tải và khai thác dầu. Sinh ra trong một gia đình có truyền thống làm ăn như vậy, ngay từ bé Hetty đã sớm được rèn luyện bản năng kiếm tiền và luôn quan tâm đến giá trị đồng tiền.
Năm 2 tuổi, bà được gửi đến sống cùng ông bà nội. 6 tuổi, ở cái tuổi bạn bè còn được đọc truyện cổ tích mỗi đêm thì Hetty thường phải đọc báo cáo tài chính và giao dịch chứng khoán cho ông bà. Cũng từ đó, bà được nghe ông phân tích về thị trường và dần quen với những kiến thức tài chính và đầu tư.
8 tuổi, Hetty đã có tài khoản ngân hàng đầu tiên. 10 tuổi, Hetty bắt đầu tham gia vào việc kinh doanh khi người cha tiếp quản công ty từ ông nội. Năm 13 tuổi, Hetty chính thức trở thành tay hòm chìa khóa của cả gia đình khi tính toán sổ sách, hàng lưu kho, giá cổ phiếu của công ty…. Quan trọng hơn, bà còn biết cách làm cho chúng tăng trưởng.
Vào sinh nhật lần thứ 20 của con gái, người bố tặng bà một tủ đầy những chiếc váy đẹp và đắt tiền với hy vọng con gái sẽ tìm được một người bạn đời giàu có. Thế nhưng cuối cùng, Hetty lại bán toàn bộ số quần áo đó và dùng hết tiền mua trái phiếu chính phủ.
Cột mốc quan trọng tác động đến sự giàu có của người phụ nữ này chính là năm bà 31 tuổi. Khi đó, bà được thừa hưởng gia tài trị giá khoảng 7 triệu USD từ người cha vào năm 1865. Cũng từ cột mốc này, bà thực sự nghiêm túc đầu tư làm ăn.
Hetty lên kế hoạch đầu tư số tiền sẵn có vào thị trường chứng khoán phố Wall, bất động sản, các công ty xe lửa, vàng hay bất cứ thứ gì mà Hetty cho rằng có thể sinh lời để tăng số tiền mình có.
Phần lớn những thương vụ sinh lời của Hetty đến từ việc mua rẻ bán đắt, từ những phi vụ đầu tư “chi một được ba”. Người phụ nữ này từng chia sẻ bí quyết của mình: “Tôi mua vào khi giá rẻ và khi mọi người chẳng quan tâm đến những mặt hàng đó. Tôi giữ chúng đến khi giá đi lên và mọi người điên cuồng mua vào. Đó chính là bí quyết cho thành công của tôi”.
Có những năm, lợi nhuận đầu tư của Hetty lên tới 1,25 triệu USD. Thậm chí có những ngày, Hetty kiếm được tới 200.000 USD nhờ những quyết định đầu cơ thông minh. Ngoài những thương vụ đầu cơ, Hetty cũng cho vay lấy lãi và đến năm 1905, bà đã trở thành chủ nợ lớn nhất ở New York.
Cho đến khi qua đời vào năm 1916, ước tính tài sản của bà trị giá 100 triệu USD tiền mặt cùng trên 6.000 tài sản, bao gồm đường sắt, khách sạn, tòa nhà văn phòng, rạp hát, nhà thờ… Số tiền này gần tương đương 1/500 GNP của Hoa Kỳ vào thời điểm đó, đưa bà lên vị trí thứ 36 trong danh sách 100 người Mỹ giàu nhất từ trước đến nay, đồng thời cũng là phụ nữ duy nhất trong top 100.
Với tổng tài sản ước tính 200 triệu USD thời đó, bà là người phụ nữ giàu nhất thế giới, thậm chí còn giàu hơn cả JP Morgan, một trong những chủ ngân hàng thế lực nhất nước Mỹ thời đó. Ông Morgan chết trước Hetty 3 năm, để lại tài sản trị giá 80 triệu USD.
Bà cũng là người phụ nữ duy nhất trong 200 năm đầu tiên của lịch sử nước Mỹ thành đạt trong thế giới đầu tư tài chính khắc nghiệt ở Phố Wall.
Sống tiết kiệm đến mức cực đoan
Bên cạnh sự giàu có, Hetty Green cũng nổi tiếng vì tính tiết kiệm cực độ, thậm chí được xem là hà tiện của mình. Giàu có là thế song người phụ nữ này không có lối sống xa hoa như những người đồng cấp khác của mình trong Thời đại vàng son. Ngược lại, Hetty lại bủn xỉn một cách quá đáng.
Bất kể là đông hay hè, bà không bao giờ sử dụng nước nóng, đến đồ lót phải chờ cho chúng mòn chỉ mới bấm bụng mua mới. Mắc chứng thoát vị đĩa đệm bị cơn đau hoành hành liên tục nhưng Hetty quyết tâm không đi chữa bệnh. Thậm chí, trước khi lấy chồng, bà còn buộc người bạn đời phải ký vào bản thỏa thuận tiền hôn nhân, trong đó có điều kiện sẽ không được đụng vào tiền của bà nếu họ chia tay.
Khi con trai Ned bị gãy chân, bà không đưa cậu đến phòng khám tử tế mà là một trung tâm y tế công dành cho người nghèo. Việc không chịu chữa trị tử tế khiến đôi chân của Ned bị hoại tử và buộc phải cắt bỏ. Từ đó, mối quan hệ giữa Hetty Green và lũ trẻ trở nên gượng ép, méo mó và căng thẳng.
Sau khi ly hôn, Hetty chuyển đến sống cùng con gái và cắt đứt liên lạc với họ hàng vì sợ bị dòm ngó đến gia tài. Mỗi bữa ăn, 2 mẹ con Hetty ăn uống vô cùng đạm bạc, chỉ tiêu tốn 15 xu và chấp nhận uống sữa lạnh để tiết kiệm chi phí khí đốt.
Tính keo kiệt một cách quái đản của Hetty càng trở nên nặng hơn theo tuổi tác, mỗi khi tìm được ngôi nhà giá rẻ hơn, bà lập tức chuyển đi. Hetty qua đời vào năm 1916, khi bà 81 tuổi. Sách kỷ lục Guiness từng ghi nhận Hetty là tỷ phú kiệt xỉ nhất mọi thời đại. Cậu con trai Ned đã cố gắng làm cho hình ảnh của mẹ tốt đẹp hơn khi nhắc đến nhiều quỹ từ thiện mà bà lập ra, dù trên thực tế không có một quỹ nào như vậy.
Được đánh giá là một trong những nhà quản lý tài sản giỏi nhất trong lịch sử, bà biết cách đầu tư và chơi những con bài tài chính trong suốt cuộc đời mình. Tuy nhiên sau này, khi Sylvia Green, con gái của bà, qua đời vào ngày 4 tháng 2 năm 1951 (khoảng 35 năm sau Hetty), tài sản của bà nằm rải rác giữa hơn 150 cá nhân và tổ chức khác nhau vì không có người thừa kế tài sản của gia đình.
Trong suốt cuộc đời của mình, dẫu bức tranh về người phụ nữ này được vẽ bằng các nét sáng tối đan xe, song không ai có thể phủ nhận một điều rằng bà chính là nhà đầu tư nữ vĩ đại nhất mọi thời đại.
(Tổng hợp)-Ánh Lê-Nhịp sống thị trường
