Khi đến thăm vườn bưởi da xanh của ông Út Nam (Nguyễn Văn Nam, 52 tuổi, ấp Kinh Ngang, xã Khánh Lộc, huyện Trần Văn Thời, tỉnh Cà Mau) ai cũng mê. Trái bưởi to hơn mặt người, rất đều, mỗi trái gần 2 kg.
Bên cạnh cây lúa, con tôm, nhiều vùng trong tỉnh Cà Mau đã xuất hiện các mô hình trồng cây ăn trái đem lại thu nhập khá, thậm chí trở thành thu nhập chính cho nông dân. Ở xã Khánh Lộc, huyện Trần Văn Thời, nơi được xem là cái nôi của vùng chuyên canh sản xuất lúa, nhiều hộ nông dân dành tâm huyết cho vườn cây ăn trái.
Gốc gác ở Bến Tre, ở cái tuổi còn chăn trâu là mấy anh em ông Nam theo ba, má về đây khai khẩn, sinh sống đến nay đã gần đời người. Lâu lâu, hay nói đúng hơn là năm nào dư dả ông mới về thăm xứ.
Ông Út tính nhẩm: “Mỗi năm, 1 công ruộng làm lúa trúng mùa, trúng giá mới lời 40 triệu đồng, còn ở xứ Bến Tre nếu tính ra, 1 công cây ăn trái lời gấp mấy lần làm lúa. Trong khi đất đai ở đây cũng là rốn ngọt, mà chỉ trồng cây lúa, rau thì uổng quá”.
Nghĩ là làm, 4 năm trước, ông Út về xứ Bến Tre mua 100 gốc bưởi da xanh về trồng trên vườn nhà. Theo kinh nghiệm trồng bưởi da xanh học hỏi từ nhà vườn về áp dụng thực tế, ông Út cho rằng: “Vùng này vốn là khu vực đất trũng, dễ ngập nên phải bồi đất cao hơn mực nước sông mùa mưa 7 tấc. Đào hố sâu để tránh lớp đất phèn mặt, bón lót phân rơm, đặt cây cách cây, hàng cách hàng 3 m2, cũng không nên trồng thưa quá, trái dễ bị nám nắng. Trồng khoảng cách vừa phải thì mình chăm tỉa cành, bón phân, tưới nước vào mùa khô để trái không bị chai”.
Từ hồi trồng vườn bưởi đến nay, ông Út “cưng” bưởi hơn cưng vợ, suốt ngày xong việc ngoài ruộng là lo cho vườn bưởi. Bà Út thấy mừng chứ cũng không buồn. Thấy đất dưới gốc còn trống nên bà đem ngò gai về trồng. Ưa mát nên ngò gai xanh mướt, lá to, cho thu hoạch quanh năm.
Mỗi tháng đều đặn, bà Út thu hoạch hơn 800 kg ngò gai, bán cho thương lái 8 ngàn đồng/kg. Hơn 6 triệu đồng/tháng thu được từ ngò gai đủ để bà chi tiêu trong gia đình 3 thế hệ ở vùng quê.
Còn tính riêng trăm gốc bưởi thì ông Út mới để đợt trái hồi tết năm ngoái, được 230 trái, chở xuống thị trấn Sông Đốc bán, chưa được 3 ngày là hết trơn. Một trái trên dưới 2 kg, từ 50-70 ngàn đồng/kg, lời cũng hơn 20 triệu đồng ăn tết.
Ông Út tính sẵn: “Không cộng ba mớ bán lai rai cả tháng nay, chỉ tính đến vụ tết năm nay, trong vườn hiện giờ có khoảng 800 trái, nếu được giá chắc lời hơn 90 triệu đồng. Chưa kể đám ngò gai của bả. Đất lúa vẫn sản xuất, nhưng chọn thêm loại cây trồng mới đem lại hiệu quả cao mà phù hợp với đất đai ở đây thì tại sao mình không thử. Nhất là bây giờ nhu cầu của người dân ở chợ, thành thị thích và cần những sản phẩm sạch, an toàn từ chính vùng quê ở địa phương”.
***
Hơn 5 năm trước, ông Phạm Cường (50 tuổi, ấp Đòn Dong, xã Khánh Lộc) mạnh dạn chuyển hết 1 ha đất làm lúa truyền thống để trồng 200 cây mận xanh đường. Phần lớn tiền dành dụm của gia đình được ông đầu tư lên liếp, đắp bờ để giống cây mới này bén rễ trên mảnh đất quanh năm cày cuốc.
Mận giống được ông mua với giá 65 ngàn đồng/cây. Sau 2 năm, ông bắt đầu để trái cho thu hoạch. Vườn mận trái xum xuê, nhưng vì ông hạn chế sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nên đợt đầu tiên bị ruồi vàng đục trái. Vụ sau, rút kinh nghiệm, ông bao trái toàn bộ vườn mận nên không những năng suất mà chất lượng trái cũng tăng lên.
Sau mỗi vụ thu hoạch, nhiều thương lái hỏi, mận hút hàng, lại có giá, sao ông không để trái quanh năm, thì ông chắc nịch quan điểm rằng: “Để cây dưỡng sức chớ bắt nó “đẻ trái” mà không có kế hoạch thì không lâu dài được. Chưa kể trong thời gian nghỉ ngơi, phải bón phân, cắt tỉa cành, tạo tán, theo dõi để hạn chế các loại sâu bệnh”.
Mỗi năm vườn mận của ông Cường cho 2 vụ chính là vụ hè và vụ tết trên 10 tấn trái, giá trung bình 15 ngàn đồng/kg. Riêng vụ tết, mận ngọt và đậm đà hơn do nhiều nắng, ít mưa, nhu cầu thị trường cũng cao hơn nên có giá từ 20 ngàn đồng/kg trở lên. 3 năm nay, cứ trừ hết chi phí là mỗi năm ông Cường bỏ túi hơn 300 triệu đồng “khoẻ re”.
Những thông tin, câu chuyện về hành trình của nông sản trong suốt thời gian qua không trở thành nỗi ám ảnh mà là động lực để nông dân mạnh dạn thử sức bằng những mô hình mới. Nông dân đã tính là làm. Những tính toán, góc nhìn về những yếu tố tự nhiên đến đầu ra nông sản của nông dân xuất phát từ tâm huyết thích nghi và đổi mới.
Phó chủ tịch UBND xã Khánh Lộc Đặng Minh Sơn chia sẻ: “Hàng năm, UBND xã chỉ đạo cán bộ chuyên môn rà soát lại các diện tích vườn tạp, vườn kém hiệu quả để vận động bà con trồng cây ăn trái, hoa màu. Chỉ tính riêng diện tích trồng cây ăn trái tập trung ở 2 ấp Đòn Dong và Kinh Ngang được hơn 6 ha với nhiều loại cây ăn trái như: ổi, cam, bưởi, mận, đem lại lợi nhuận gấp 2-3 lần so với sản xuất lúa.
Theo Mơ Thảo (Báo Cà Mau)
