Việt Nam bị các chuyên gia Mỹ cảnh báo về việc để doanh nghiệp Trung Quốc ồ ạt “mượn đường” đánh tráo nguồn gốc xuất xứ hàng hóa. Điều này đang ảnh hướng đến mối quan hệ thương mại giữa hai nước.
Báo Tuổi trẻ thông tin, tại hội thảo Chống gian lận xuất xứ, lần tránh các biện pháp phòng vệ thương mại diễn ra sáng 14/11, ông Claudio Dordi – Giám đốc dự án tạo thuận lợi thương mại (Hoa Kỳ) nói, sau khi Mỹ áp thuế chống bán phá giá đối với một số hàng xuất khẩu từ Trung Quốc thì kim ngạch nhập khẩu hàng từ Trung Quốc giảm nhưng từ quốc gia thứ 3, trong đó có Việt Nam, lại tăng vọt.
“Tại sao chuyển tải qua VN tăng? Bởi Việt Nam là một đối tác thương mại và đầu tư lý tưởng khi tham gia hơn 10 FTA với tất cả các nền kinh tế chính; Là nguồn nhập khẩu lớn thứ 5 của Hoa Kỳ tại Châu Á (sau Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ); Hội nhập sâu trong chuỗi giá trị của một số sản phẩm…”- ông Claudio Dordi khẳng định.
Một số sản phẩm của Việt Nam xuất khẩu từ Việt Nam sang châu Âu được phát hiện được chuyển tải từ Trung Quốc qua các cuộc điều tra chống bán phá giá chính thức như xe đạp, kẽm, giày mũ da, như nhựa, dụng cụ quang học,…
Ông Âu Anh Tuấn – Cục trưởng Giám sát quản lý về hải quan, Tổng cục Hải quan Việt Nam nói trên Dân trí, qua phân tích số liệu thống kê, Tổng cục Hải quan theo dõi có một số mặt hàng tăng trưởng đột biến (trên 25%), trong 6 tháng đầu năm 2019 so với cùng kỳ 2018.
Những mặt hàng này bao gồm: Máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện; Điện thoại và linh kiện; Nhôm và các sản phẩm từ nhôm; Sắt thép và sản phẩm sắt thép; xe đạp, xe đạp điện và linh kiện của xe đạp, xe đạp điện; gỗ và các sản phẩm gỗ.
Các mặt hàng xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng trưởng mạnh như dây điện tăng 252%, chất dẻo nguyên liệu 147%; máy vi tính, sản phẩm nội thất từ chất liệu khác gỗ là 140%… Đặc biệt là nhóm chất dẻo nguyên liệu xuất sang EU tăng 10 lần so với cùng kỳ năm ngoái.
Ông Âu Anh Tuấn dẫn chứng nhiều vụ việc mà cơ quan hải quan phát hiện hàng Trung Quốc “đội lốt” hàng Việt để xuất đi nước thứ 3 như vụ Cục Hải quan TP.HCM bắt giữ lô hàng của Công ty TNHH B. Hàng hóa được tạm nhập từ Trung Quốc và tái xuất sang Mỹ. Doanh nghiệp khai báo hàng là cáp Internet nhưng qua kiểm tra thực tế lô hàng nhập khẩu, các sợi cáp quang mang hiệu Monster, trên bao bì sản phẩm có in sẵn dòng chữ “Made in Vietnam”.
Đặc biệt, vụ gian lận xuất xứ gây rúng động gần đây nhất là vụ 1,8 triệu tấn nhôm Trung Quốc nhập về Việt Nam để giả mạo xuất xứ chờ xuất khẩu sang Mỹ và các nước châu Âu (ước tính giá trị khoảng 4,3 tỷ USD). Doanh nghiệp (DN) nhập khẩu là Công ty TNHH Nhôm Toàn Cầu VN (Nhôm Toàn Cầu VN) do người Trung Quốc sở hữu vốn.
Cũng theo ông Claudio Dordi, có rất nhiều phương thức, thủ đoạn khác nhau về gian lận xuất xứ hàng hóa. Cụ thể, hàng hóa được nhà xuất khẩu chuyển qua Việt Nam nhưng khi xuất khẩu đi nước khác mà không có sự thay đổi nào về vật lý, hay nói cách khác là sản phẩm vẫn như vậy.
Ngoài ra, sản phẩm tháo rời rồi xuất sang Việt Nam, sau đó trải qua công đoạn lắp ráp rất giản đơn thành sản phẩm hoàn chỉnh rồi xuất đi Mỹ, EU.
“Sự lắp ráp đơn giản này không đủ để được coi hàng có xuất xứ Việt Nam” – Claudio Dordi nhấn mạnh.
Ông Claudio Dordi cũng nhấn mạnh việc gian lận xuất xứ này sẽ làm tăng nguy cơ rủi ro cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính của Việt Nam.
Còn Giám đốc USAID Michael Greene đánh giá Hoa Kỳ là đối tác của Việt Nam trong việc cải thiện môi trường kinh doanh, tạo thuận lợi thương mại. Tuy nhiên, chuyển tải bất hợp pháp là mối quan ngại đối với Hoa Kỳ. Gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp và lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại đang ảnh hướng đến mối quan hệ thương mại giữa hai nước.
PV
