TTO – Trên vùng Tiểu Á hay còn gọi là Anatolia, một bán đảo của châu Á mà ngày nay thuộc Thổ Nhĩ Kỳ, có một di chỉ khảo cổ đầy bí ẩn: Termessos.
Đến được đây phải băng qua muôn vàn công trình đổ nát, những cột trụ khổng lồ, những cổng vòm cao xây dựng trên núi đá.
Có lẽ do địa thế này mà khoảng năm 300 năm trước công nguyên, Alexander Đại Đế từng bao vây Termessos nhưng bỏ cuộc vì khó đánh chiếm. Để rồi đến khoảng 500 năm sau công nguyên thì vương triều sụp đổ mà không có tài liệu nào ghi lại nguyên nhân.
Nhiều giả thuyết được đặt ra, do động đất, do mất nguồn nước dẫn đến sự diệt vong, do nội chiến, do di cư… Thế nhưng trải qua ngàn năm cũng chưa từng có bất kỳ một cuộc khảo cổ nào nên những gì hậu thế biết được chỉ là những tàn tích và bí ẩn không lời giải đáp.
