Tại nhiều vùng núi của Lào Cai, người dân đang “nhặt vàng” từ một loại cây dược liệu quý, được trồng ở nơi tưởng chừng như không thể canh tác dưới tán rừng, tán quế.
Loài cây ấy là khôi nhung (khôi tía), hay còn được gọi dân dã hơn là “cây dạ dày”.
Nhà khoa học Bùi Đắc Sáng, nguyên cán bộ Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết, khôi nhung là loài cây ưa bóng, sinh trưởng tốt trong điều kiện ẩm mát. Đây là cây dược liệu có giá trị cao, được biết đến với công dụng hỗ trợ điều trị đau dạ dày, viêm loét, thậm chí cả các bệnh về tim mạch và tiểu đường. Lá khôi nhung còn có tác dụng kháng viêm, lành tính và hầu như không gây tác dụng phụ, vì thế rất được các cơ sở đông y và người tiêu dùng ưa chuộng.
Tại Việt Nam, khôi nhung phân bố tự nhiên ở nhiều tỉnh trung du và miền núi như Lào Cai, Phú Thọ, Quảng Ninh, Nghệ An, Thanh Hóa, Quảng Trị, Thừa Thiên Huế… Trong đó, Lào Cai đang nổi lên như một điểm sáng với mô hình trồng khôi nhung dưới tán rừng và tán quế, vừa bảo vệ môi trường, vừa mang lại thu nhập ổn định cho người dân.
Những người “nhặt vàng trên đất rừng”
Theo người trồng, cây khôi nhung dễ trồng, ít sâu bệnh, hầu như không tốn nhiều công chăm sóc hay phân bón. Sau khoảng một năm, người dân đã có thể thu hoạch từ 2 – 3 lứa lá. Từ năm thứ hai trở đi, mỗi năm có thể thu 5 – 7 lứa, mỗi lứa cách nhau khoảng 40 – 45 ngày. Bình quân mỗi cây cho thu từ 0,2 – 0,5 kg lá tươi, và năng suất sẽ tăng dần qua từng năm.
Đáng chú ý, cây khôi nhung trồng một lần có thể thu hoạch hơn 10 năm, mang lại hiệu quả kinh tế lâu dài. Giá bán hiện nay dao động từ 20.000 – 25.000 đồng/kg lá tươi và 150.000 – 160.000 đồng/kg lá khô.
Nhờ vậy, nhiều hộ dân ở Lào Cai thu lãi hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Không ít người ví von, trồng khôi nhung dưới tán rừng như “nhặt vàng trên đất rừng”.
Không chỉ có ý nghĩa kinh tế, việc phát triển cây khôi nhung còn mang lại giá trị môi trường bền vững.
Theo nhà khoa học Bùi Đắc Sáng việc trồng khôi nhung dưới tán rừng, tán rừng quế là một cách canh tác tốt. Trồng khôi nhung dưới tán rừng tự nhiên giúp không phải phá rừng hay mở đất, giảm xói mòn và suy thoái sinh cảnh. Cây khôi nhung góp phần tăng độ che phủ rừng, phục hồi thảm thực vật và nâng cao đa dạng sinh học khi tạo ra tầng dược liệu bên dưới tán cây gỗ lớn. Với tán lá dày, cây giữ ẩm tốt cho đất, giúp ổn định vi khí hậu rừng và giảm nguy cơ cháy rừng vào mùa khô.
Nhờ tận dụng tốt điều kiện tự nhiên, mô hình trồng khôi nhung trở thành hướng đi mới giúp người dân làm kinh tế rừng mà vẫn bảo vệ được rừng một mắt xích quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững vùng cao.
Nhiều địa phương còn kết hợp trồng khôi nhung với phát triển du lịch sinh thái và sản phẩm OCOP, đưa cây dược liệu bản địa trở thành thương hiệu của vùng.
Từ một loại cây mọc hoang dưới tán rừng, khôi nhung nay đã trở thành “cây làm giàu xanh” vừa chữa bệnh cho con người, vừa “chữa lành” cho rừng. Đây là minh chứng sống động cho hướng đi kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững ở các vùng miền núi Việt Nam.
Theo doisongphapluat.nguoiduatin.vn
