Từ Tesla, xAI đến X, hàng loạt lãnh đạo kỳ cựu rời bỏ Elon Musk giữa áp lực, kiệt sức và mâu thuẫn chính trị – dấu hiệu cho thấy vết nứt ngày càng lớn trong đế chế công nghệ quyền lực nhất hành tinh
Đế chế kinh doanh của Elon Musk đang phải đối mặt với làn sóng rời đi hàng loạt của các lãnh đạo cấp cao trong năm qua, khi những đòi hỏi khắt khe và hoạt động chính trị ngày càng mạnh mẽ của tỷ phú này khiến tỷ lệ thay đổi nhân sự ở cấp cao tăng mạnh.
Các thành viên chủ chốt trong đội ngũ bán hàng của Tesla tại Mỹ, bộ phận pin và truyền động, truyền thông – đối ngoại, giám đốc thông tin (CIO) đều đã rời đi gần đây, cùng với những thành viên nòng cốt của đội robot Optimus và AI, lĩnh vực mà Musk đặt cược cho tương lai của công ty.
Tình trạng thay đổi nhân sự thậm chí còn xảy ra nhanh hơn tại xAI, công ty khởi nghiệp trí tuệ nhân tạo (AI) mới hai năm tuổi mà Musk đã sáp nhập với mạng xã hội X (Twitter) vào tháng 3. Giám đốc tài chính (CFO) và cố vấn pháp lý (General Counsel) của xAI đều rời công ty chỉ cách nhau một tuần, sau thời gian làm việc ngắn ngủi.
Đây là một phần trong làn sóng rút lui khỏi tập đoàn khổng lồ do người giàu nhất thế giới kiểm soát – người hiện điều hành 5 công ty, bao gồm SpaceX và Tesla, với hơn 140.000 nhân viên. Theo Financial Times, hơn một chục nhân viên cũ và hiện tại đã chia sẻ góc nhìn nội bộ về tình trạng hỗn loạn này.
“KHÔNG AI CHỊU NỔI”
Một cố vấn thân cận của Musk nhận xét: “Điều duy nhất không thay đổi trong thế giới của Elon là tốc độ ông ấy ‘đốt’ qua các cấp phó của mình. Ngay cả hội đồng quản trị cũng đùa rằng: có thời gian bình thường, và có ‘thời gian Tesla’. Ở đó, làm việc 24/7 là chuyện bình thường và không phải ai cũng chịu nổi”.
Robert Keele, cố vấn pháp lý của xAI, kết thúc nhiệm kỳ 16 tháng vào đầu tháng 8 bằng cách đăng một video AI mô tả hình ảnh một luật sư mặc vest hét lên khi xúc than nóng chảy cùng chú thích: “Tôi yêu hai đứa con nhỏ của mình, nhưng tôi không có đủ thời gian ở bên chúng”.
Mike Liberatore, CFO của xAI, chỉ trụ được 102 ngày trước khi chuyển sang OpenAI, đối thủ lớn nhất của Musk do Sam Altman điều hành. Trên LinkedIn, ông viết: “102 ngày, làm việc 7 ngày mỗi tuần, hơn 120 giờ/tuần; tôi thích làm việc chăm chỉ”.
Theo nhiều nhân viên, cường độ làm việc của Musk tăng lên đáng kể kể từ khi ChatGPT ra mắt cuối năm 2022, làm rung chuyển trật tự Thung lũng Silicon. Nhiều người tin rằng cuộc đối đầu cá nhân với Sam Altman — người từng là đồng sáng lập OpenAI với Musk trước khi cả hai “đường ai nấy đi” là nguyên nhân khiến Musk “gây áp lực dữ dội” lên nhân viên.
Một lãnh đạo cấp cao đã nghỉ việc chia sẻ: “Elon mang trong mình một ‘vết hằn’ vì ChatGPT, và ông ấy đang dành mọi khoảnh khắc tỉnh táo để tìm cách đánh bại Sam”.
Tuần trước, xAI cáo buộc OpenAI “câu kéo kỹ sư” nhằm đánh cắp mã nguồn và bí mật trung tâm dữ liệu, trong khi OpenAI đáp lại rằng đây chỉ là “chương mới nhất trong chuỗi hành động quấy nhiễu của Musk”.
CHIẾN LƯỢC XOAY TRỤC
Một số nhân viên cho biết họ cảm thấy bất an trước việc Musk công khai ủng hộ ông Donald Trump và bảo vệ các nhân vật cực hữu ở Mỹ và châu Âu.
“Nhiều người không muốn phải giải thích với gia đình mình vì sao họ vẫn làm việc cho Elon”, một cựu nhân viên nói.
Trong khi đó, Tesla — vốn từng là phần ổn định nhất trong đế chế của Musk — cũng đang chao đảo. Sau khi cắt giảm 14.000 nhân viên vào tháng 4/2024, hàng loạt lãnh đạo chủ chốt rời đi, đặc biệt là sau khi Musk chuyển hướng đầu tư khỏi các dự án xe điện và pin mới để tập trung vào robot, AI và taxi tự lái.
Một thay đổi gây sốc là việc Musk hủy bỏ dự án xe điện giá rẻ trị giá 25.000 USD (tên nội bộ NV-91, được cộng đồng gọi là Model 2). Daniel Ho, giám đốc phụ trách chương trình này, đã rời Tesla vào tháng 9/2024 để gia nhập Waymo, công ty taxi tự hành của Google.
Các lãnh đạo khác như Rohan Patel, Hasan Nazar (chính sách công), Drew Baglino (năng lượng và truyền động) và Rebecca Tinucci (mảng trạm sạc Supercharger, sau đó sang Uber) cũng lần lượt rời đi.
David Zhang, phụ trách triển khai Model Y và Cybertruck, rời công ty vào cuối mùa hè; CIO Nagesh Saldi ra đi tháng 11; Vineet Mehta, “linh hồn” của bộ phận pin, nghỉ việc sau 18 năm; và Milan Kovac – người dẫn đầu chương trình robot Optimus – rời Tesla tháng 6.
Ngay sau đó, Ashish Kumar, trưởng nhóm AI của Optimus, cũng sang Meta.
Tình trạng doanh số giảm mạnh — phần lớn do Musk đánh mất khách hàng tự do (liberal) vì quan điểm chính trị — càng khiến nhân sự bất ổn. Omead Ashfar, “người chữa cháy” thân cận nhất với Musk, bị sa thải vào tháng 6; cấp phó Troy Jones cũng nghỉ sau 15 năm làm việc.
Một cựu lãnh đạo nói thẳng: “Hành vi của Elon đang làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần, khả năng giữ chân và thu hút nhân tài. Ông ấy đã đi từ chỗ được mọi người yêu mến sang chỉ còn được ủng hộ bởi một nhóm nhỏ”.
Một cựu nhân viên khác công khai tuyên bố trên mạng xã hội rằng Musk đã “gây tổn hại lớn cho sứ mệnh của Tesla và cho nền dân chủ”.
Tuy nhiên, Chủ tịch Tesla Robyn Denholm phản bác: “Người ta chỉ nói về những ai rời đi, chứ không nói về những người gia nhập. Tesla vẫn là thỏi nam châm thu hút nhân tài hàng đầu”.
Trong khi đó, tại xAI, một số nhân viên rời bỏ công ty vì bất đồng với chủ trương “tự do ngôn luận tuyệt đối” của Musk, cùng lo ngại về việc tung ra các tính năng AI thiếu kiểm soát an toàn. Mùa hè vừa rồi, chatbot Grok tích hợp trong X đã ca ngợi Adolf Hitler, sau khi Musk yêu cầu “làm cho nó bớt ‘thức tỉnh’ (less woke)”.
Cựu CFO Liberatore được cho là đã mâu thuẫn với các thân tín của Musk về cấu trúc công ty và mục tiêu tài chính khắc nghiệt. Một người thân cận nói: “Những người trung thành tuyệt đối với Elon đang sa thải nhân viên và đưa ra các quyết định về an toàn rất đáng lo ngại. Mike là người yêu kinh doanh, nhưng cũng là người làm việc đúng cách”.
Sau đó, Linda Yaccarino, CEO của X, từ chức vào tháng 7, do bất mãn với việc Musk đơn phương ra quyết định và chỉ trích doanh thu quảng cáo. Tháng 8, Igor Babuschkin, đồng sáng lập và kỹ sư trưởng của xAI, cũng rời đi để thành lập dự án nghiên cứu an toàn AI riêng.
Một loạt lãnh đạo truyền thông và kỹ thuật khác cũng rời khỏi X và xAI, trong đó có Haofei Wang (trưởng bộ phận kỹ thuật sản phẩm), Patrick Traughber (trưởng bộ phận thanh toán và sản phẩm tiêu dùng), Uday Ruddarraju và Michael Dalton, cả hai sau đó bị OpenAI chiêu mộ.
Giữa hàng loạt rắc rối, Musk vẫn không có dấu hiệu chùn bước. Chatbot “Ani bot” của xAI – nổi tiếng vì những tương tác gợi dục với người dùng tuổi teen – thậm chí còn được Musk dựng hình hologram để “chào đón nhân viên” ngay tại sảnh trụ sở công ty.
Một cựu giám đốc cấp cao của Tesla nói: “Ông ấy là ông chủ và bất kỳ ai không thừa nhận điều đó, ông ấy sẽ tìm cách loại bỏ. Elon không có vùng xám. Ông ta cực kỳ tính toán, tập trung, và điều đó khiến việc làm việc với ông trở nên khó khăn. Nhưng nếu bạn có cùng mục tiêu và đủ sức chịu đựng, thì vẫn có thể sống sót”.
Theo: Financial Times-Phương Linh-Nhịp sống thị trường
