Mọi thứ hứa hẹn sẽ tạo ra một năm 2022 huy hoàng nếu như Elon Musk không mua Twitter.
Vào tháng 4/2022, mọi thứ diễn ra tốt đẹp một cách đáng ngạc nhiên đối với Elon Musk. Cổ phiếu Tesla đã tăng gấp 15 lần trong 5 năm, khiến họ có giá trị cao hơn 9 công ty ô tô tiếp theo cộng lại. SpaceX trong quý đầu tiên của năm 2022 đã phóng khối lượng tên lửa lên quỹ đạo gấp đôi khối lượng của tất cả các công ty và quốc gia khác cộng lại. Các vệ tinh Starlink vừa thành công trong việc tạo ra một mạng Internet thuộc sở hữu tư nhân, cung cấp kết nối cho 500.000 thuê bao ở 40 quốc gia trên toàn thế giới.
Mọi thứ hứa hẹn sẽ tạo ra một năm 2022 huy hoàng nếu như Musk cứ chỉ ngồi yên đó và không thay đổi bất cứ điều gì. Nhưng, dĩ nhiên, tính cách như vậy không phải là bản chất của Musk.
Shivon Zilis, người quản lý Neuralink (công ty của Musk nghiên cứu về giao diện máy tính-não cấy ghép) đồng thời cũng là mẹ của hai người con chưa công khai của ông, nhận thấy rằng vào đầu tháng 4, ông rơi vào trạng thái “ngứa ngày” như một người nghiện chơi game tới mức đã chiến thắng rồi nhưng vẫn không thể rút phích cắm ra. “Anh không cần phải lúc nào cũng ở trong tình trạng chiến tranh”, bà nói với Musk vào tháng đó. “Hay là anh thấy thoải mái hơn khi ở trong tính trạng chiến tranh?”
“Đó là một phần cài đặt mặc định của anh”, Musk trả lời bạn gái.
Khoảng thời gian thành công đáng kinh ngạc này trùng hợp một cách định mệnh với thời điểm ông thực hiện một số quyền chọn mua cổ phiếu sắp hết hạn và để lại cho ông khoảng 10 tỷ USD tiền mặt. “Tôi không muốn để nó trong ngân hàng”, Musk nói. “Vì vậy tôi đã tự hỏi mình thích sản phẩm nào và đó là một câu hỏi dễ trả lời: Twitter”. Tháng Giêng năm đó, ông đã bí mật nói với giám đốc kinh doanh cá nhân của mình, Jared Birchall, hãy bắt đầu mua cổ phiếu Twitter.
Cách Musk lao vào mua Twitter và đổi tên công ty thành X là dấu hiệu báo trước cho cách ông điều hành công ty hiện nay: Bốc đồng và thiếu tôn trọng.
Hơn hai thập kỷ trước, ông đã thành lập một công ty tên là X.com, công ty mà ông muốn biến thành một “ứng dụng mọi thứ” có thể xử lý tất cả các giao dịch tài chính và kết nối xã hội của một người. Khi sáp nhập với dịch vụ thanh toán PayPal do Peter Thiel đồng sáng lập, Musk đã đấu tranh quyết liệt để giữ X.com là tên của công ty sáp nhập. Các đồng nghiệp mới của ông đã phản đối. PayPal đã trở thành một thương hiệu đáng tin cậy, với giao diện thân thiện tương tự như Twitter, trong khi cái tên X.com gợi lên hình ảnh về một trang web tồi tàn mà bạn sẽ không nhắc đến trong một công ty mang tính lịch sự. Musk đã bị lật đổ và ông vẫn kiên định cho đến ngày nay. “Nếu bạn chỉ muốn trở thành một người chơi thích hợp, PayPal là một cái tên hay hơn”, ông nói. “Nhưng nếu bạn muốn tiếp quản hệ thống tài chính thế giới thì X là cái tên phù hợp hơn”.
Vào thời điểm bắt đầu mua cổ phiếu, Musk đã xem Twitter, cái tên mà ông cũng cảm thấy quá phù hợp và quý giá, như một cách để thực hiện ý tưởng ban đầu của mình. “Twitter có thể trở thành X.com, lẽ ra phải như vậy”, ông nói vào tháng tư năm đó.
Vào thời điểm đó, một yếu tố mới xuất hiện: Mối lo ngại ngày càng tăng của Musk về sự nguy hiểm của thứ mà ông gọi là “loại virus đánh thức tâm trí” mà ông tin rằng đang lây nhiễm sang nước Mỹ.
Tâm lý của Musk một phần được kích hoạt bởi quyết định chuyển giới của đứa con lớn nhất của ông, Xavier, khi đó 16 tuổi. “Này, tôi là người chuyển giới và tên tôi bây giờ là Jenna”, cô bé nhắn tin cho vợ của anh trai Elon. “Đừng nói với bố tôi.” Khi Musk phát hiện ra, nhìn chung ông là người lạc quan, nhưng sau đó Jenna cắt đứt mọi quan hệ với ông.
Ông đổ lỗi một phần cho hệ tư tưởng mà anh cảm thấy rằng Jenna đã thấm nhuần ở Crossroads, ngôi trường tiến bộ mà cô theo học ở Los Angeles. Ông cảm thấy Twitter đã bị lây nhiễm bởi một lối suy nghĩ tương tự nhằm trấn áp những tiếng nói cánh hữu và chống chính quyền.
RỒNG PHUN LỬA
Một đêm sau khi thông tin ông mua cổ phiếu Twitter được công bố, Musk gọi cho Parag Agrawal, kỹ sư phần mềm vừa tiếp quản vị trí CEO Twitter từ Jack Dorsey. Họ quyết định bí mật gặp nhau để ăn tối vào ngày 31/3, cùng với chủ tịch hội đồng quản trị Twitter Bret Taylor.
Musk nhận thấy Agrawal là người dễ mến. “Anh ấy là một chàng trai thực sự tốt”, Musk nói. Nhưng đó chính là vấn đề. Nếu bạn hỏi Musk những đặc điểm nào một CEO cần, ông sẽ không đề cập đến việc trở thành một chàng trai thực sự tử tế. Một trong những châm ngôn của ông là các nhà quản lý không nên đặt mục tiêu được yêu thích. “Những gì Twitter cần là một con rồng phun lửa”, ông nói sau cuộc họp đó, “và Parag thì không phải như vậy”.
Musk vẫn chưa nghĩ đến việc tự mình tiếp quản Twitter. Tại cuộc họp của họ, Agrawal đã mời ông tham gia hội đồng quản trị của Twitter và ông đã đồng ý. Trong vài ngày ngắn ngủi, có vẻ mọi việc diễn ra suôn sẻ.
Luke Nosek và Ken Howery, những người bạn thân và đồng sáng lập PayPal của Musk, dạo quanh không gian làm việc trên gác lửng của nhà máy Tesla và trụ sở chính ở Austin, Texas, vào chiều ngày 6/4, một ngày sau thông báo rằng ông sẽ tham gia hội đồng quản trị Twitter. Họ đã bắt đầu cảnh giác. “Có lẽ đó là một công thức dẫn đến rắc rối”, Musk vui vẻ thừa nhận khi ngồi xuống bàn họp nhìn ra dây chuyền lắp ráp. “Rõ ràng là các tù nhân đang điều hành trại tị nạn”, ông nói về các nhân viên của Twitter.
Musk sau đó đã đưa ra một vài ý tưởng. “Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng tôi tính phí cho mọi người một khoản tiền nhỏ, chẳng hạn như hai USD một tháng, để được xác minh tài khoản?”, ông hỏi. Ông nói việc có được thẻ tín dụng của người dùng sẽ loại bỏ bot, mang lại nguồn doanh thu mới và tạo điều kiện thuận lợi cho mục tiêu biến Twitter thành một nền tảng thanh toán, giống như ông đã hình dung cho X.com, nơi mọi người có thể gửi tiền, đưa ra lời khuyên và thanh toán cho những câu chuyện, âm nhạc và video. Bởi vì Howery và Nosek đã từng làm việc cùng Musk tại PayPal nên họ thích ý tưởng này. “Điều đó có thể đáp ứng tầm nhìn ban đầu của tôi về X.com và PayPal”, Musk nói với một nụ cười vui vẻ.
Anh trai của Musk là Kimbal, đã nói với ông trong bữa trưa ngày hôm sau rằng sẽ tốt hơn nếu bắt đầu một nền tảng truyền thông xã hội mới dựa trên blockchain. Musk bị hấp dẫn và rơi vào trạng thái “ham chơi”. Sau bữa trưa, Musk gửi cho Kimbal một vài tin nhắn để trình bày ý tưởng về “một hệ thống truyền thông xã hội blockchain thực hiện cả thanh toán và tin nhắn văn bản ngắn như Twitter”.
Sau đó ông bay tới hòn đảo Hawaii của Larry Ellison, Lanai. Ban đầu ông lên kế hoạch cho chuyến đi như một cuộc hẹn hò với nữ diễn viên người Úc Natasha Bassett. Nhưng thay vì sử dụng đây như một kỳ nghỉ ngắn thoải mái, ông đã dành bốn ngày ở đó để tìm ra những việc cần làm với Twitter.
Musk đã thức suốt đêm đầu tiên để suy nghĩ về những vấn đề mà Twitter gặp phải. Khi nhìn vào danh sách những người dùng có nhiều người theo dõi nhất, họ không còn hoạt động tích cực nữa. Vì vậy, vào lúc 3:32 sáng theo giờ Hawaii, Musk đã đăng một dòng tweet: “Hầu hết các tài khoản ‘hàng đầu’ này hiếm khi tweet và đăng rất ít nội dung. Twitter có phải đã chết không?”
Khoảng 90 phút sau, Giám đốc điều hành Twitter Agrawal gửi cho Musk một tin nhắn: “Anh có quyền tweet ‘Có phải Twitter đang chết dần không?’ hay bất cứ điều gì khác về Twitter, nhưng tôi có trách nhiệm phải nói với anh rằng điều đó không giúp tôi cải thiện Twitter ở thời điểm hiện tại”. Đó hẳn nhiên là một đoạn văn đã được kiềm chế cảm xúc rất nhiều, được diễn đạt cẩn thận để tránh ám chỉ rằng Musk không có quyền chê bai mạng xã hội này.
Khi Musk nhận được tin nhắn thì đã hơn 5 giờ sáng ở Hawaii nhưng ông vẫn rất hăng hái. Ông đáp lại bằng một câu trả lời gay gắt: “Tuần này cậu đã làm được gì?”.
Sau đó, Musk tiếp tục bằng 1 tin nhắn định mệnh: “Tôi không tham gia hội đồng quản trị nữa. Đây là một sự lãng phí thời gian. Tôi đưa ra lời đề nghị chuyển Twitter sang chế độ công ty riêng”.
Agrawal đã bị sốc. “Chúng ta có thể nói chuyện không?”, anh nhắn hỏi một cách buồn bã.
Trong vòng ba phút, Taylor, chủ tịch hội đồng quản trị Twitter, đã nhắn tin cho Musk với lời yêu cầu tương tự để nói chuyện. “Cậu có thể dành cho tôi 5 phút để biết tính hình được không?”, ông hỏi Musk.
“Sửa chữa Twitter bằng cách trò chuyện với Parag sẽ không hiệu quả”, Musk trả lời. “Cần có hành động quyết liệt”.
MUA LẠI
Musk nói rằng khi đến Hawaii, ông đã nhận ra rõ ràng rằng mình không thể sửa chữa Twitter hay biến nó thành X.com bằng cách tham gia hội đồng quản trị. Musk đang trong tâm trạng hưng phấn và hành động một cách bốc đồng.
Như thường lệ, ý tưởng của ông luôn dao động dữ dội theo tâm trạng thất thường. Ngay cả khi đang chuẩn bị mua Twitter, ông vẫn nhắn tin cho Kimbal về ý tưởng thành lập một công ty truyền thông xã hội mới của họ. Ông viết: “Em nghĩ cần có một công ty truyền thông xã hội mới dựa trên blockchain và bao gồm các khoản thanh toán”.
Nhưng đến chiều hôm đó – tức là thứ Bảy, ngày 9/4 – ông đã nảy sinh ý tưởng mua Twitter. “Twitter đã có cơ sở người dùng rồi. Cần phải có bộ tăng cường đó để khởi chạy X.com”, ông gửi một tin nhắn cho Birchall. “Đây là sự thật”, Musk khẳng định. “Không có cách nào để khắc phục công ty với tư cách là cổ đông nắm giữ 9% cổ phần”.
Sau đó, Musk bay tới Vancouver để gặp cô bạn gái Grimes. Cô đã thúc ép Musk đến đó để cô có thể giới thiệu đứa con trai X của họ với bố mẹ và ông bà của cô. Nhưng đến lúc phải lái xe đến gặp bố mẹ, Grimes quyết định để Musk lại khách sạn. “Tôi có thể nói rằng anh ấy đang ở trạng thái căng thẳng”, cô nói.
Quả thực là như vậy. Chiều muộn hôm đó, Musk nhắn tin cho Taylor quyết định chính thức của mình. “Sau nhiều ngày cân nhắc – đây rõ ràng là một vấn đề nghiêm trọng – tôi đã quyết định chuyển Twitter sang chế độ công ty riêng”, ông nói.
Đêm hôm đó, sau khi Grimes trở về khách sạn của họ, Musj giải tỏa bằng cách đắm mình vào một trò chơi điện tử mới có tên “Elden Ring”, mà ông đã tải xuống máy tính xách tay của mình. “Thay vì ngủ”, Grimes nói, “anh ấy chơi game đến 5:30 sáng”.
Một lúc sau khi kết thúc, Musk đã gửi một dòng tweet: “Tôi đã đưa ra lời đề nghị”.
Sau đó, Musk bắt đầu tìm kiếm các nhà đầu tư bên ngoài có thể hỗ trợ tài chính cho hoạt động thâu tóm Twitter này. Ông hỏi Kimbal nhưng bị từ chối. Musk thành công hơn với Larry Ellison. “Có, tất nhiên rồi”, Ellison đã trả lời khi Musk hỏi liệu ông có quan tâm đến việc đầu tư vào thương vụ này hay không.
“Khoảng cỡ bao nhiêu USD?” Musk hỏi.
“Một tỷ”, Ellison nói, “hoặc bất cứ thứ gì anh đề nghị”.
Ellison đã không tweet trong một thập kỷ. Trên thực tế, tỷ phú này còn không thể nhớ mật khẩu Twitter của mình nên Musk phải đích thân đặt lại mật khẩu cho ông. Nhưng Ellison tin rằng Twitter rất quan trọng. “Đó là một dịch vụ tin tức thời gian thực và không có gì thực sự giống như vậy. Nếu anh đồng ý rằng điều này quan trọng đối với một nền dân chủ thì tôi nghĩ việc đầu tư vào đó là điều đáng giá”.
Một người nữa háo hức tham gia thỏa thuận này là Sam Bankman-Fried, người sáng lập sàn giao dịch tiền điện tử FTX. Nhân viên ngân hàng Morgan Stanley của Musk đã thúc giục ông gọi cho Bankman-Fried, nói rằng anh ấy “sẽ thực hiện kỹ thuật tích hợp blockchain trên mạng xã hội” và đầu tư 5 tỷ USD vào thương vụ này.
Mặc dù đã thảo luận với Kimbal ý tưởng xây dựng mạng xã hội trên blockchain nhưng Musk cảm thấy rằng cách tiếp cận này sẽ quá chậm để hỗ trợ các bài đăng trên Twitter có nhịp độ nhanh. Vì thế ông không muốn gặp Bankman-Fried. Khi nhân viên ngân hàng của ông kiên trì nhắc lại rằng Bankman-Fried “có thể kiếm được 5 tỷ USD”, Musk đáp lại bằng nút cảm xúc “không thích”.
Những ngày sau đó, Musk đã tập hợp thành công nguồn tài chính của mình và hội đồng quản trị Twitter đã chấp nhận kế hoạch thâu tóm vào cuối tháng 4. Thay vì ăn mừng vào đêm đó, Musk đã bay xuống địa điểm phóng tên lửa Starbase ở miền nam Texas. Tại đây, ông tham gia cuộc họp thường kỳ hàng đêm về việc thiết kế lại động cơ Raptor và trong hơn một giờ, vật lộn với cách giải quyết các vụ rò rỉ khí mê-tan không rõ nguyên nhân mà họ đang gặp phải. Tin tức trên Twitter là chủ đề nóng hổi trên khắp thế giới, nhưng các kỹ sư của SpaceX biết ông thích tập trung vào nhiệm vụ trước mắt và không ai nhắc đến điều đó. Sau đó, Musk gặp Kimbal tại một quán cà phê ven đường ở Brownsville, nơi có sự góp mặt của các nhạc sĩ địa phương. Họ ở đó đến 2 giờ sáng, ngồi ở một chiếc bàn ngay trước khán đài, chỉ nghe nhạc.
Việc kết thúc thỏa thuận Twitter đã được lên kế hoạch. Một giao dịch chuyển đổi có trật tự đã được lên kế hoạch cho việc mở cửa thị trường chứng khoán vào sáng hôm đó. Tiền sẽ được chuyển, cổ phiếu sẽ bị hủy niêm yết và Musk sẽ nắm quyền kiểm soát. Điều đó sẽ cho phép Agrawal và các cấp phó hàng đầu trên Twitter của anh ấy nhận được tiền trợ cấp thôi việc và có được quyền chọn mua cổ phiếu của họ.
Lúc 4:12 chiều một ngày tháng 10/2022, khi các nhân viên ngân hàng đã xác nhận rằng số tiền đã được chuyển, Musk đã bóp cò để chốt giao dịch. Đúng lúc đó, trợ lý của ông chuyển thư sa thải cho Agrawal và ba quan chức hàng đầu của ông. Sáu phút sau, nhân viên an ninh hàng đầu của Musk xuống phòng họp ở tầng hai để thông báo rằng tất cả buộc phải “ra khỏi” tòa nhà và quyền truy cập vào email của họ bị cắt.
Việc cắt email ngay lập tức là một phần của kế hoạch. Agrawal đã chuẩn bị sẵn đơn từ chức với lý do thay đổi quyền kiểm soát. Nhưng khi email Twitter của anh bị cắt, anh phải mất vài phút mới đưa tài liệu vào thư Gmail. Vào thời điểm đó, anh đã bị Musk sa thải.
“Anh ấy đã cố gắng từ chức”, Musk nói.
Nguồn: WSJ-Vân Đàm-Theo Nhịp sống thị trường
