Theo Nguyễn Bá Cảnh Sơn, startup càng đi gần đến điểm tồn tại, đến mức bước thêm một bước nữa là thất bại, thì càng mang lại giá trị dài hạn hơn.
Giới startup tại Việt Nam có lẽ đã cảm nhận được “cái giá rét” của “mùa đông” trong thị trường vốn đầu tư mạo hiểm, khi dòng vốn đổ vào các công ty khởi nghiệp nước ta đã giảm tới 56% so với năm 2021, còn 634 triệu USD. Số thương vụ đầu tư trong năm 2022 cũng giảm còn 134, so với 165 thương vụ đạt được vào năm 2021.
Nguồn tiền không còn dồi dào, nhà đầu tư thận trọng hơn khiến các công ty khởi nghiệp phải tìm cách chống chọi để sống sót qua cơn khủng hoảng. Trong phiên thảo luận tại Diễn đàn Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2023, nhà sáng lập Dat Bike – Nguyễn Bá Cảnh Sơn đã chia sẻ chiến lược mà công ty đang thực hiện để vượt qua những khó khăn chung của nền kinh tế hiện tại.
“Tất cả những công ty khởi nghiệp đều mong muốn thay đổi thế giới bằng một cách nào đó. Đó chính là những mục tiêu rất dài hạn. Tuy nhiên, tài nguyên lại hữu hạn nên phải lựa chọn xem hiện tại, mình muốn mục tiêu dài hạn hay ngắn hạn. Nền kinh tế khó khăn có thể làm cho tình hình ngắn hạn của công ty cũng trở nên khó khăn hơn. Cách để tạo sự cân bằng giữa dài hạn và ngắn hạn là chỉ xử lý những vấn đề ngắn hạn để đủ sống sót, sau đó tất cả những tài nguyên còn lại phục vụ cho mục tiêu dài hạn.
Công ty phải đạt được kết quả tối thiểu chấp nhận được với chi phí thấp nhất. Kết quả tối thiểu chấp nhận được với một startup như Dat Bike là sống sót trong ngắn hạn và tập trung tài nguyên cho dài hạn”, Nguyễn Bá Cảnh Sơn chia sẻ
Cụ thể, với các dự án dài hạn, mà nhà sáng lập Dat Bike ví như “hái sao trên trời”, công ty chấp nhận giãn tiến độ, để xử lý các vấn đề ngắn hạn. Ví dụ như dự án phát triển động cơ điện hoàn toàn ở Việt Nam với thiết kế riêng của Dat Bike. Hiện tại, thiết kế của Dat Bike đang có khả năng vận hành và giá thành tốt hơn những động cơ nhập khẩu.
Động cơ là chi tiết duy nhất mà Dat Bike còn phải nhập khẩu, công ty đã có thể sản xuất các bộ phận còn lại ngay tại trong nước theo công nghệ của mình.
Theo nhà sáng lập, nếu tự chủ được động cơ sẽ tạo ra lợi thế cạnh tranh của Dat Bike trong dài hạn. Tuy nhiên, với bối cảnh nền kinh tế hiện nay, công ty không đầu tư ngay cho dự án này trong năm 2023 được nữa.
Người điều hành Dat Bike cũng kiên định với mục tiêu, kế hoạch dài hạn của mình. Theo Nguyễn Bá Cảnh Sơn, “startup càng đi gần đến điểm tồn tại, đến mức bước thêm một bước nữa là thất bại, thì càng mang lại giá trị dài hạn hơn. Đương nhiên rủi ro lớn, bước sai chân sẽ sụp đổ nhưng sẽ mang lại giá trị lớn trong dài hạn. Không dành nguồn lực cho những thứ ngắn hạn, tài nguyên đó để cho mục tiêu dài hạn”.
Thậm chí, có thể chấp nhận down-round (hạ giá trị công ty). Đương nhiên, điều này có thể ảnh hưởng đến nhà đầu tư hay giá trị công ty. Một vài startup thay vì chọn down-round thì chọn giải quyết những vấn đề rất ngắn hạn, chuyển hướng để kiếm tiền. Điều này có thể tạo dòng tiền tốt nhưng cũng là chi phí cơ hội lớn, ảnh hưởng đến con đường dài hạn của công ty.
Mục tiêu mỗi năm tăng trưởng 10 lần
Nhà sáng lập Dat Bike khẳng định, lợi nhuận chưa bao giờ là ưu tiên số một của công ty. Anh cho biết khi muốn thay đổi thế giới, thì lợi nhuận trong ngắn hạn không phải điều quá quan trọng. Dẫu vậy, từng chiếc xe bán ra phải có lời, phải chứng minh rằng cái mô hình kinh doanh có thể kiếm lời.
Ngay cả khi gọi vốn, tất cả những vòng gọi vốn của Dat Bike, từ ngày huy động 200.000 USD đầu tiên đến hiện tại, chỉ tập trung để làm hai việc: một là nghiên cứu phát triển những sản phẩm tốt hơn, hai là nâng cao quy mô sản xuất về ngắn hạn để tiếp cận với nhiều khách hàng hơn. Theo anh Cảnh Sơn, hiện Dat Bike đã huy động tổng cộng 16 triệu USD và sẽ tiếp tục gọi thêm vốn mới.
Trên thực tế, trong 2 năm 2021 và 2022, Dat Bike đều tăng trưởng gấp 10 lần mỗi năm và vẫn tiếp tục đặt mục tiêu mỗi năm tăng trưởng 10 lần.
“Dat Bike đã tham gia Shark Tank, và sau 3 năm chinh chiến thì vị “cá mập” lớn nhất chúng tôi biết mình cần chinh phục là khách hàng. Chúng tôi đề mục tiêu doanh số sẽ tăng 10 lần mỗi năm, nhìn từ những gì Dat Bike đã đạt được”, anh Cảnh Sơn từng chia sẻ tại buổi ra mắt dòng xe mới Weaver++ của Dat Bike năm 2022.
Để làm được điều này, trong năm nay, founder Cảnh Sơn cho biết sẽ đưa ra thị trường những mẫu xe mới với chất lượng tốt, có tính đại chúng hơn. Gần đây, quy mô đội ngũ kỹ sư phần mềm của Dat Bike cũng tăng trưởng gấp 2-3 lần trong 2 tháng.
Hoàng Thùy-Theo Nhịp sống thị trường
