“Có vay có trả”. Chuyện tưởng chừng hiển nhiên giờ lại trở thành “bài toán khó” khiến nhiều người đau đầu dịp cuối năm. Không ít người cả nể, ngại ngần, vì nhiều lý do mà không đòi được nợ.
Các mối quan hệ giữa người với người có khi sâu sắc, có khi lạnh nhạt. Hai người có thể gặp gỡ và quen biết nhau là do nhân duyên, nhưng để trở nên thân thiết, tín nhiệm đều dựa vào nhân phẩm. Chỉ khi đôi bên cùng chia sẻ lòng chân thành với nhau, họ mới đạt được tiền đề để trở thành bạn bè đúng nghĩa, cùng nhau chia ngọt sẻ bùi, giúp đỡ nhau trong lúc hoạn nạn.
Tuy vậy, có nhiều người sẵn lòng đưa tay giúp đỡ bạn bè khi bạn gặp khó khăn, nhưng lại nhận về “quả đắng”. Họ giúp về công sức và tinh thần, bạn coi đó là chuyện đương nhiên. Họ giúp về tiền bạc và tài chính, bạn “khất nợ” hết lần này đến lần khác, không chịu trả tiền.
Có vay có trả, đó mới là đạo lý ở đời. Việc trả tiền đúng hạn không chỉ giúp ta chứng minh được nhân phẩm của bản thân, mà đó cũng là một nhân tố để dành trọn niềm tin của người khác. Chỉ khi nào bảo vệ tốt giá trị tín nhiệm của mình, chúng ta mới xứng đáng để bộc lộ tiềm năng, đạt được những cơ hội lớn hơn nữa.
Đó chính là một trong những bí quyết mà tỷ phú Lý Gia Thành hiểu ra trong suốt hàng chục năm ngược xuôi trên thương trường. Là người đầu tư trong nhiều lĩnh vực, ông gặp đủ kiểu người, đương đầu với đủ mọi việc. Để từ đó, ông đúc rút được rằng: “Khó nhất là gì? Đó chính là đi vay và cho vay! Người sẵn sàng cho bạn vay tiền chính là quý nhân quan trọng nhất cuộc đời. Và người tự giác trả tiền đúng hạn mới có thể làm nên nghiệp lớn!”
Chính vì thế, trong những bài học kinh doanh để lại cho thế hệ sau, ông luôn khẳng định rằng: Thứ cho bạn vay không chỉ là tiền, mà còn là lòng tin, động lực, sự công nhận và sự đầu tư cho tương lai của bạn. Còn thứ mà bạn trả lại không chỉ là của cải, mà còn là nhân phẩm và sĩ diện.
Từ việc vay và mượn tiền, chúng ta có thể đánh giá phần nào phẩm chất của một người. Người cho bạn vay tiền chính là vị cứu tinh của bạn và những người làm như vậy mà không cần ký bất cứ giấy tờ nào là người đáng tin cậy nhất.
Trong xã hội ngày nay, không nhiều người sẵn sàng cho mượn tiền mà không kèm theo điều kiện. Nếu gặp một người như vậy, đó chính là quý nhân cuộc đời mà bạn phải trân trọng. Đối với vị tỷ phú châu Á, những người cho bạn vay tiền khi bạn gặp khó khăn không phải vì họ có nhiều tiền, mà đơn giản là vì họ muốn giúp đỡ bạn.
Chính vì thế, chúng ta không thể tùy tiện giẫm đạp lên niềm tin mà họ đã dành cho năng lực và phẩm chất của chính mình.
Ông từng chia sẻ rằng: “Đã là người làm ăn trên thương trường, không có ai là ngu ngốc cả. Nếu có người sẵn lòng nhường lại một phần lợi ích, lại nhận về mình nhiều phần nghĩa vụ hơn, thì đó là cách họ đang thể hiện tấm lòng biết cách cách sẻ chia và chịu trách nhiệm. Tương tự như vậy, chẳng ai có nghĩa vụ phải giúp đỡ bạn khi khó khăn cả. Chỉ có những người trân trọng sự đồng hành của bạn, muốn vươn tay dìu dắt bạn mới chấp nhận giang tay giúp đỡ.”
Do đó, khi chúng ta được trao cho tiền bạc, cơ hội và cả niềm tin, cho dù không thể báo đáp lại gấp 10 lần hơn thế thì ít nhất chúng ta cũng phải tự giác trao lại nguyên vẹn những điều đó. Đừng bao giờ có suy nghĩ kiếm lời hay “bòn rút” từ những đồng tiền ân nghĩa như vậy.
Nói một cách đơn giản, giá trị của việc vay tiền và trả tiền đó là: Một bên sẽ đem tới một cơ hội, một bên sẽ cho bạn vô vàn cơ hội để thay đổi cuộc đời.
Đó chính là giá trị thiết thực nhất mà mỗi người phải không ngừng phấn đấu và nỗ lực duy trì. Chỉ có những người tự giác trả tiền đúng hạn mới có thể làm nghiệp lớn!
Những kẻ ngoài mặt xởi lởi nhưng trong lòng ích kỷ hẹp hòi, chỉ biết nghĩ cho bản thân thì sớm muộn cũng lộ ra chiêu trò, bị người khác xa lánh. Còn người sống chân thành, biết trước biết sau thì mới có thể bước vào trái tim người khác.
Thông minh là thiên phú nhưng tử tế là một sự lựa chọn. Bạn sẽ trở thành người đáng tin cậy hay chỉ là một kẻ ích kỷ, ham lợi lộc, khiến người ta xa lánh, tất cả đều tùy thuộc vào hành động của chính bạn.
Chữ “Tín” giống như cột sống của một con người. Khi bạn giữ được tín nhiệm, dù có gặp gian nguy hay sóng gió, bạn vẫn có thể thẳng lưng và ưỡn ngực để đối mặt với mọi người.
Đặc biệt, với những người làm ăn kinh doanh, hành trình xây dựng chữ “Tín” lại càng khó khăn hơn cả. Đừng để mọi công sức đổ sông đổ biển chỉ trong một lần vay mượn tiền.
*Theo Knews-Thuý Phương-Trí Thức Trẻ
