Sự sụp đổ của các nền tảng cho vay ngang hàng ở Trung Quốc – từng được tung hô là mô hình được khuyến khích nhằm định hình lại ngành tài chính nước này, đã khiến hàng triệu nạn nhân rơi vào cảnh khánh kiệt.
Trong số đó có Bao Jiaqi, một cựu nhân viên của nhà máy sản xuất thuỷ tinh ở Thượng Hải, bà từng gửi 300 nghìn CNY (42.900 USD) vào một nền tảng cho vay trực tuyến có tên Xinming Finance. Người phụ nữ 71 tuổi này, hiện đã về hưu, chật vật suốt 2 năm qua, tìm đủ mọi cách để lấy lại tiền từ công ty trên. Dẫu vậy, Xinming Finance đã phá sản từ năm 2017. Cùng với bà là 400 nạn nhân khác cũng mất trắng 1,2 tỷ CNY vì đặt niềm tin nhầm chỗ.
Bà Bao chia sẻ: “Đây thực sự là một trải nghiệm đau thương đối với hầu hết những người như tôi. Đây là một mô hình kinh doanh nhận được sự hậu thuẫn từ chính phủ, nhưng cuối cùng chúng tôi lại là những người gánh hậu quả nặng nề.”
Những câu chuyện về tâm lý muốn làm giàu nhanh đã trở thành chủ đề phổ biến khi dịch vụ cho vay ngang hàng trực tuyến bùng nổ tại Trung Quốc. Các công ty này tồn tại cùng với những sản phẩm tài chính không được kiểm soát chặt chẽ, ẩn nấp trong hệ thống ngân hàng “ngầm”.
Theo số liệu của nhà cung cấp số liệu trong ngành – Wangdaizhijia, khoảng 6.000 công ty cho vay ngang hàng ở Trung Quốc đã rơi vào tình trạng vỡ nợ, hoặc ngừng hoạt động tính đến cuối tháng 9 năm nay. Tổng cộng, số tiền 30,6 tỷ USD, tương ứng với 2,7 triệu khách hàng, có thể mất trắng do những nền tảng làm ăn bết bát, hoặc lừa đảo này.
Lĩnh vực này đã phải chịu sự quản lý gắt gao của chính quyền Trung Quốc trong những tháng gần đây, khi các nhà hoạch định chính sách tìm cách kiểm soát rủi ro trong bối cảnh kinh tế trì trệ. Theo kế một kế hoạch Bắc Kinh công bố vào đầu tháng 11, hầu hết các nhà cho vay ngang hàng của quốc gia này sẽ phải đóng cửa, trong khi một số ít có dòng vốn mạnh sẽ trở thành những nhà cho vay tiêu dùng.
Chỉ riêng trong quý này, các tỉnh Hồ Nam và Hà Bắc đã ra lệnh cấm đối với các nền tảng cho vay ngang hàng, trong nỗ lực loại bỏ một ngành công nghiệp xảy ra quá nhiều trường hợp lừa đảo và không được quản lý chặt chẽ.
Kể từ năm 2012, các nền tảng cho vay ngang hàng “mọc lên như nấm” ở Trung Quốc, khi một số quy định của thị trường tài chính nước này được gỡ bỏ. Họ thu tiền từ các nhà đầu tư cá nhân với lời hứa hẹn trả lãi cao, sau đó cho các cá nhân và doanh nghiệp nhỏ vay tiền – đây là những đối tượng khó đi vay từ các ngân hàng truyền thống.
Trước đây, Quốc Vụ viện Trung Quốc dưới sự lãnh đạo của Thủ tướng Lý Khắc Cường đã kêu gọi “đổi mới và tinh thần khởi nghiệp trên diện rộng” để ổn định đà tăng trưởng của quốc gia này. Các nền tảng cho vay ngang hàng được coi là một phương án hiệu quả để giúp thúc đẩy ngành kinh doanh từ cấp độ thấp nhất.
Tuy nhiên, hàng nghìn nhà khai thác nền tảng cho vay ngang hàng đã huy động vốn bất hợp pháp từ người gửi, trước khi cho các công ty vay tiền, chẳng hạn như các nhà phát triển bất động sản, “mời chào” nhà đầu tư với mức lãi cao là ít nhất 8%/năm, hoặc gấp 5 lần so với gửi ngân hàng.
Theo đó, PBOC đã cảnh báo về rủi ro ngàng càng tăng từ ngành công nghiệp đang chìm trong rắc rối này, phải giải quyết triệt để tình trạng này vào nửa đầu năm 2020. Số lượng nền tảng cho vay ngang hàng đã dừng ở mức 427 vào cuối tháng 10 năm nay, theo số liệu của PBOC.
Wang Xiaoliang – một nạn nhân khác của các nền tảng này, mất trắng 200 nghìn CNY, cho biết các nhà đầu tư đã kỳ vọng rằng chính phủ sẽ giúp họ lấy lại được phần nào số tiền đã mất. Tuy nhiên, hầu hết đều thất vọng khi nhà nước sẽ không can thiệp để bảo lãnh cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Wang cho hay: “Thật không công bằng đối với các nhà đầu tư khi mất đi toàn bộ số tiền đó.”
Động thái thắt chặt được giới chức Trung Quốc đưa ra cần đây nhất có thể là “hồi chuông báo tử” cho ngành công nghiệp này. Trong trường hợp của Xinming Finance, các công tố viên địa phương đã kiện một số cá nhân ra toà án Thượng Hải vì huy động vốn bất hợp pháp. Điều này phần nào xoa dịu sự đau buồn cho những người như bà Bao hay anh Wang.
Bà Bao buồn bã chia sẻ: “Chúng tôi đã quá tham lam và bị thu hút bởi lời hứa hẹn trả lãi cao. Nhưng chúng tôi đầu tư cũng vì tin tưởng vào định hướng của chính phủ.”
Tham khảo SCMP – Giang Ng – Theo Trí thức trẻ
