Các lãnh đạo Nhóm G7 hôm thứ Hai (26/8) đã ra tuyên bố chung cam kết thương mại công bằng. Đây là một thuật ngữ mà Tổng thống Mỹ Donald Trump thường xuyên sử dụng trong chiến dịch tái cân bằng các mối quan hệ thương mại toàn cầu của Mỹ.
Theo hãng tin AP, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã công bố tuyên bố chung vào cuối kỳ họp Thượng đỉnh ba ngày tại Biarritz, Pháp. Tuyên bố chung này nhấn mạnh “sự đoàn kết tuyệt vời” giữa các nhà lãnh đạo G7 và thể hiện cam kết của họ về “thương mại cởi mở và công bằng và sự ổn định của nền kinh tế toàn cầu”.
Tổng thống Macron phát hành tuyên bố chung G7 vài giờ sau khi ông Trump loan báo rằng Trung Quốc rất mong muốn đạt được thỏa thuận thương mại với Mỹ. Thông điệp từ Trung Quốc đến chỉ một ngày sau khi Tòa Bạch Ốc nói rằng tổng thống Mỹ lấy làm tiếc đã không tăng thuế cao hơn lên hàng hóa Trung Quốc. Ông Trump đã từng cáo buộc Trung Quốc thực thi hành vi thương mại bất công và đã áp đặt nhiều gói thuế quan để ép chế độ cộng sản này phải đồng ý một thỏa thuận công bằng.
AP dẫn lời ông James Roberts – học giả nghiên cứu tại Viện Davis về An ninh Quốc gia và Chính sách Đối Ngoại thuộc Quỹ Di sản cho hay: “Tôi thực sự nghĩ rằng về mặt cá nhân, các lãnh đạo khác trong nhóm G7 rất biết ơn khi Mỹ một lần nữa đảm nhiệm vai trò dẫn đầu. Do đó, tôi cho rằng trong nghị quyết này, người Pháp đã thừa nhận một số tính hợp pháp của lập trường của ông Donald Trump trong thương mại là tốt.”
Kể từ khi bước vào Tòa Bạch Ốc cuối tháng Một năm 2017, Tổng thống Trump luôn nhấn mạnh thuật ngữ “thương mại công bằng” khi nói về mong muốn của ông trong việc tái đàm phán lại các hiệp định thương mại song phương với các đối tác của Mỹ.
Đặc biệt với Trung Quốc, ông Trump luôn đòi hỏi Bắc Kinh phải thực thi thương mại công bằng. Trong một loạt tweet hôm 23/8, Tổng thống Trump nhấn mạnh: “Đáng buồn thay, những Chính quyền trước đã cho phép Trung Quốc vượt xa Thương mại công bằng và Cân bằng đến nỗi nó đã trở thành gánh nặng lớn cho người nộp thuế Mỹ. Là Tổng thống, tôi không thể cho phép điều này xảy ra thêm nữa! Với tinh thần đạt được Thương mại Công bằng, chúng ta phải Cân bằng Mối quan hệ Thương mại rất không công bằng này.”
Bên cạnh thương chiến với Trung Quốc để ép nước này từ bỏ hành vi thương mại bất công, ông Trump cũng xúc tiến đàm phán lại với các đồng minh về các hiệp định thương mại song phương để thay thế các thỏa thuận trước đây mà ông gọi là các hiệp định “một chiều” bất lợi cho nước Mỹ.
Phát biểu với báo giới hôm 26/8, Tổng thống Trump lưu ý rằng Mỹ hoặc là đang thảo luận, đàm phán hoặc là đang hoàn tất được các thỏa thuận thương mại với nhiều đồng minh quan trọng, bao gồm Canada, Mexico, Nhật Bản và Liên minh Châu Âu.
Trước đó một ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ thướng Nhật Bản Abe Shinzo đã loan báo họ đã đồng ý về mặt nguyên tắc hiệp định thương mại Mỹ – Nhật. Thỏa thuận này được dự báo sẽ có ảnh hưởng tích cực tới khoảng một nửa số hàng nông sản Mỹ xuất sang Nhật Bản. Thỏa thuận cũng sẽ tác động tới thuế quan công nghiệp và thương mại kỹ thuật số, theo lời của Đại diện Thương mại Mỹ Robert Lighthizer.
Tổng thống Trump cũng thông báo Mỹ đang đàm phán hiệp định thương mại với Liên minh Châu Âu và đang gần phê chuẩn Hiệp định Mỹ – Mexico – Canada (USMCA) – một thỏa thuận thương mại ba bên thay thế cho Hiệp định Thương mại Tự do Bắc Mỹ (NAFTA) mà các bên ký kết từ năm 1994. Tổng thống Mỹ cũng đã sử dụng Thượng đỉnh G7 lần này để thảo luận với tân Thủ tướng Anh Boris Johnson về một thỏa thuận thương mại song phương Mỹ – Anh thời kỳ hậu Brexit.
“Khi chúng ta hoàn thành các thỏa thuận này, đất nước của chúng ta sẽ chuyển đổi. Ý tôi là, nó sẽ được chuyển đổi thành tiền. Đó là một sự khác biệt với các thỏa thuận một chiều tồi tệ mà chúng ta từng ký kết trong quá khứ. Và, thẳng thắn mà nói, các chính quyền trước đây nên tự xấu hổ vì cho phép điều đó [xảy ra],” ông Trump nói.
Theo học giả James Roberts từ Quỹ Di sản, việc ông Trump giải quyết được các vấn đề thương mại với các đồng minh có thể giúp truyền đi thông điệp tới Trung Quốc rằng Mỹ có một mặt trận thống nhất với các lãnh đạo G7.
Nhóm G7 được thành lập vào những năm 1970 một phần là để chống đỡ mối đe dọa từ Liên Xô, đồng thời đảm bảo rằng các nước Dân chủ có thể giao thương công bằng và thịnh vượng. “Bây giờ tất cả chúng ta đang đối mặt với mối đe dọa từ Trung Quốc, vì vậy G7 đã chứng minh rằng nhóm này vẫn có liên quan,” ông Roberts nói.
Tổng thống Trump đã nhiều lần khẳng định rằng ông chủ trương tiến tới thương mại tự do hoàn toàn, hủy bỏ tất cả các hàng rào thương mại thuế quan và phi thuế quan. Tuy nhiên, hiện nay ông buộc phải lựa chọn đánh thuế là để đảm bảo thương mại công bằng cho nước Mỹ.
Xuân Thành
