Công ty khởi nghiệp này từng mất tới 85% nhưng hiện tại họ đã hồi sinh, có lãi và chuẩn bị IPO.
Sau 20 năm giữ vai trò CEO của Klarna, Sebastian Siemiatkowski sắp phải đối mặt với thử thách lớn nhất trong sự nghiệp khi công ty công nghệ tài chính này chuẩn bị cho màn chào sàn đình đám tại New York.
Siemiatkowski, 43 tuổi, cùng hai doanh nhân người Thụy Điển khác là Niklas Adalberth và Victor Jacobsson đồng sáng lập Klarna vào năm 2005 với mục tiêu thách thức các ngân hàng truyền thống và công ty thẻ tín dụng bằng một trải nghiệm thanh toán trực tuyến thân thiện hơn với người dùng.
Ngày nay, Klarna gần như đồng nghĩa với hình thức “mua trước, trả sau” – một phương thức thanh toán cho phép người tiêu dùng mua hàng và thanh toán vào cuối tháng hoặc chia nhỏ khoản thanh toán thành nhiều đợt hàng tháng không lãi suất.
Tuy đã đưa Klarna trở thành một thế lực trong ngành fintech, hành trình khởi nghiệp của Siemiatkowski không hề dễ dàng – từ việc đối mặt với sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt từ các đối thủ như PayPal, Affirm và Afterpay của Block, cho đến cú sụt giảm giá trị lên tới 85%.
Tuy nhiên, Siemiatkowski không hề chùn bước. Vị đồng sáng lập thẳng thắn này cũng không ngại phản bác các chỉ trích trong giai đoạn chuẩn bị cho đợt IPO có thể định giá công ty ở mức 15 tỷ USD.
‘ĐỦ LIỀU LĨNH’
Tháng 10/2024, CNBC đã có cuộc gặp với Siemiatkowski trong chuyến thăm của ông đến London. Với một doanh nhân từng trải qua hành trình “tàu lượn siêu tốc” suốt hai thập kỷ làm CEO, vị lãnh đạo của Klarna lại toát lên vẻ điềm tĩnh đến bất ngờ.
“Bất kể những chu kỳ thăng trầm và mọi điều mà công ty đã trải qua, vào bất kỳ thời điểm nào tôi cũng tự hỏi bản thân: Tôi còn tin rằng Klarna có thể trở thành một ‘Google tiếp theo’ về quy mô hay không, rằng chúng tôi có thể trở thành một công ty trị giá hàng trăm tỷ USD, thậm chí hàng nghìn tỷ USD hay không?” Siemiatkowski chia sẻ với CNBC. “Tôi vẫn còn đủ ‘điên’ để tin rằng điều đó là khả thi”.
Từng là ngôi sao sáng trong thời kỳ đại dịch với mức định giá lên tới 46 tỷ USD trong vòng gọi vốn do SoftBank dẫn đầu, Klarna đã chứng kiến định giá của mình sụt giảm tới 85% vào năm 2022, xuống còn 6,7 tỷ USD, do lạm phát gia tăng và lãi suất cao khiến nhà đầu tư dè dặt hơn với các công ty công nghệ tăng trưởng nhanh.
Tuy nhiên, trong những năm sau đó, Klarna đã nỗ lực để khôi phục lại giá trị đã mất.
Nguồn thu chính của Klarna đến từ các khoản phí mà họ thu từ các thương nhân khi cung cấp dịch vụ thanh toán, bên cạnh đó là thu nhập từ các gói tài chính có tính lãi và doanh thu quảng cáo.
Theo hồ sơ IPO, Klarna ghi nhận doanh thu 2,8 tỷ USD trong năm ngoái, tăng 24% so với cùng kỳ năm trước, và lợi nhuận ròng đạt 21 triệu USD – một bước nhảy vọt so với khoản lỗ ròng 244 triệu USD vào năm 2023.
LẠC QUAN
Sau khi OpenAI ra mắt ChatGPT vào tháng 11/2022, Siemiatkowski đã nhanh chóng định hướng lại chiến lược của Klarna để tập trung vào công nghệ này, đặc biệt là với kỳ vọng cắt giảm chi phí và cải thiện lợi nhuận.
Tuy nhiên, chiến lược và phát ngôn của ông về AI cũng gây ra không ít tranh cãi.
Klarna đã đóng băng tuyển dụng trong năm 2023 nhằm siết chặt chi tiêu. Năm sau đó, công ty cho biết chatbot AI của họ đang đảm nhiệm công việc tương đương với 700 nhân viên dịch vụ khách hàng toàn thời gian.
Tháng 8, CEO Klarna chia sẻ rằng nhờ ứng dụng AI vào các lĩnh vực như tiếp thị và chăm sóc khách hàng, công ty đã có thể giảm tổng số lượng nhân sự từ 5.000 xuống còn 3.800 người.
“Chỉ đơn giản là không tuyển dụng thêm… công ty dần trở nên nhỏ gọn hơn”, ông nói với hãng tin Reuters, đồng thời cho biết các vị trí biến mất chủ yếu do nhân viên nghỉ việc tự nhiên, chứ không phải do sa thải.
Khi được CNBC hỏi về quan điểm liên quan đến AI và những tranh cãi mà nó gây ra, Siemiatkowski cho biết ông “không còn xin lỗi nữa”, phản ánh lại tuyên bố trước đó của Mark Zuckerberg về “sai lầm 20 năm” khi CEO Meta từng liên tục nhận trách nhiệm cho những vấn đề mà ông cho rằng công ty mình không thực sự phải chịu trách nhiệm.
Siemiatkowski thậm chí còn nhấn mạnh thêm rằng AI “ngay từ bây giờ đã có thể làm được rất nhiều công việc mà con người đang làm – nhưng tôi không muốn trở thành một nhà lãnh đạo công nghệ đứng trên sân khấu và nói rằng ‘đừng lo, sẽ có những công việc mới’ bởi vì tôi thực sự không biết những công việc đó là gì”.
“Tôi chỉ muốn minh bạch và trung thực về những gì tôi nghĩ đang diễn ra, và tôi muốn thẳng thắn chia sẻ điều đó, bởi vì tôi biết những người đứng đầu các công ty công nghệ thực sự nói gì khi họ không đứng trên sân khấu và họ không nói giống như khi phát biểu công khai”, ông chia sẻ với CNBC hồi tháng mười.
Siemiatkowski không xa lạ gì với việc lên tiếng bảo vệ công ty mình trước các lời chỉ trích – đặc biệt là khi Klarna bị chất vấn về mô hình kinh doanh cung cấp tài chính ngắn hạn cho đủ loại sản phẩm, từ quần áo đến đồ ăn đặt online.
Tuần trước, Klarna thông báo hợp tác với DoorDash để cung cấp các tùy chọn thanh toán linh hoạt trên ứng dụng giao đồ ăn tại Mỹ. Tuy nhiên, quyết định này đã vấp phải phản ứng dữ dội từ cộng đồng mạng, nhiều người cho rằng điều này có thể khiến người tiêu dùng đang gặp khó khăn tài chính càng lún sâu hơn vào nợ nần.
Siemiatkowski sau đó đã lên tiếng bảo vệ thỏa thuận này trên X (trước đây là Twitter), nói rằng Klarna “cung cấp rất nhiều phương thức thanh toán”, bao gồm cả trả ngay, trả cuối tháng hoặc trả góp hàng tháng.
“DoorDash cung cấp nhiều sản phẩm hơn là chỉ đồ ăn!” CEO của Klarna viết trên X để phản hồi các chỉ trích. “Tôi biết chúng tôi nổi tiếng nhất với phương thức trả góp 4 kỳ. Nhưng bạn hoàn toàn có thể dùng thẻ tín dụng tại DoorDash mà”.
Năm 2022, vị doanh nhân thẳng thắn này từng khẳng định công ty của ông “vượt trội” so với thẻ tín dụng và “cực kỳ chống chịu tốt trong thời kỳ suy thoái”, ngay cả khi Klarna vừa sa thải 10% lực lượng lao động.
Giờ đây, khi Klarna tiến gần đến màn chào sàn chứng khoán, giới đầu tư chắc chắn sẽ soi xét kỹ lưỡng hồ sơ lãnh đạo của ông và cân nhắc xem liệu ông có còn là người phù hợp để dẫn dắt công ty trong dài hạn hay không.
Lena Hackelöer, CEO của startup fintech Brite Payments có trụ sở tại Stockholm, là người từng làm việc dưới sự lãnh đạo của Siemiatkowski – bà đã gắn bó với Klarna trong bảy năm, từ 2010 đến 2017, ở nhiều vai trò khác nhau trong bộ phận marketing.
Bà bày tỏ sự ngưỡng mộ đối với vị đồng sáng lập Klarna – và phản bác lại những ý kiến cho rằng ban lãnh đạo đã quản lý yếu kém trong thời kỳ đại dịch.
“Tôi chưa bao giờ nghĩ rằng họ điều hành sai cách, dù báo chí lúc đó có đưa tin theo hướng như vậy”, Hackelöer nói với CNBC trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 11. “Tôi cho rằng họ chỉ đơn giản là quá tập trung vào tăng trưởng vì đó là điều mà các nhà đầu tư đang yêu cầu”.
TÀU LƯỢN SIÊU TỐC
Siemiatkowski thừa nhận rằng hành trình xây dựng Klarna không phải lúc nào cũng trải đầy hoa hồng.
Khi được hỏi đâu là thử thách lớn nhất mà ông từng đối mặt trên cương vị CEO, Siemiatkowski cho biết việc buộc phải sa thải 10% nhân viên Klarna vào năm 2022 là điều khó khăn nhất mà ông từng phải làm.
“Đó là một quyết định rất khó, vì tôi không lường trước được tâm lý của nhà đầu tư lại thay đổi nhanh đến vậy – từ việc định giá công ty như chúng tôi ở mức rất cao rồi đột ngột rớt xuống rất thấp”, ông chia sẻ.
“Điều đó rõ ràng rất khó, vì khi đó bạn phải thừa nhận rằng: ‘OK, chết thật, mình phải thay đổi rồi. Không thể tiếp tục như cũ được nữa, và mình cần phải bảo vệ người tiêu dùng – những người là các bên liên quan của công ty, cả nhân viên, nhà đầu tư – mình cần làm điều đúng đắn cho tất cả những bên đó”, Siemiatkowski nói thêm.
“Nhưng thật không may, quyết định đó lại ảnh hưởng đến một nhóm nhỏ hơn – chiếm khoảng 10% tổng số nhân viên của chúng tôi”.
Giống như nhiều công ty công nghệ khác, Klarna đã tăng trưởng mạnh trong thời kỳ đại dịch Covid-19. Năm 2020, tổng giá trị hàng hóa (gross merchandise volume — GMV) được xử lý qua nền tảng của công ty đã tăng 46% so với năm trước, đạt 53 tỷ USD.
Trong thời gian đó, Klarna cũng tuyển dụng thêm hàng trăm nhân viên để tận dụng cơ hội mà các đợt phong tỏa – khi hành vi tiêu dùng thay đổi và thương mại điện tử phát triển nhanh chóng.
“Đó là một quyết định khó khăn, khiến tôi phải rơi nước mắt”, CEO Klarna chia sẻ thêm khi nhắc lại về đợt sa thải.
Tuy nhiên, Siemiatkowski vẫn bảo vệ quyết định của mình: “Tôi cảm thấy mình có trách nhiệm với các bên liên quan – tất cả mọi người, từ nhân viên đến nhà đầu tư, khách hàng, công ty và tôi nghĩ đó là một quyết định cần thiết vào thời điểm đó”.
IPO
Giờ đây, CEO của Klarna đang đối mặt với thử thách lớn nhất từ trước đến nay – đưa công ty mà ông đồng sáng lập cách đây 20 năm trở thành doanh nghiệp đại chúng.
“IPO là một quá trình đầy rủi ro đối với các công ty vì giá cổ phiếu có thể biến động nhanh chóng”, Nalin Patel, Giám đốc bộ phận nghiên cứu vốn tư nhân khu vực EMEA tại PitchBook chia sẻ với CNBC qua email. “Chúng cũng tốn kém và mất nhiều thời gian để chuẩn bị, đặc biệt là khi làm việc với các ngân hàng đầu tư”.
Đầu tháng này, Klarna đã nộp bản cáo bạch (prospectus) để niêm yết trên Sàn Giao dịch Chứng khoán New York (NYSE). Tuy nhiên, công ty vẫn chưa công bố ngày chính thức lên sàn cũng như mức giá chào bán cổ phiếu.
Nếu IPO thành công, kết quả có thể giúp gia tăng tài sản ròng của Sebastian Siemiatkowski cùng các cổ đông lớn khác như Sequoia Capital, Silver Lake, Quỹ đầu tư Mubadala và Quỹ hưu trí Canada (Canada Pension Plan Investment Board).
Sequoia hiện là cổ đông lớn nhất của Klarna với 22% cổ phần. Siemiatkowski đứng thứ hai, nắm giữ 7% cổ phần công ty.
Một đợt IPO thành công cũng sẽ giúp nâng giá trị cổ phần của nhân viên Klarna, và có thể giúp cải thiện tinh thần nội bộ sau một vài năm đầy biến động.
“Đó là sự cân bằng giữa việc tìm ra mức định giá hợp lý cho các nhà đầu tư hiện tại đang muốn rút vốn, và những nhà đầu tư mới muốn mua cổ phần của Klarna với giá hợp lý. Nếu định giá quá cao, công ty có thể chứng kiến giá trị sụt giảm sau này. Nhưng nếu định giá quá thấp, sẽ có cảm giác như để ‘tiền rơi vãi’ cho những người bán ra”, Patel nhận định.
Theo: CNBC-Phương Linh-Theo Nhịp sống thị trường
