NSND Thu Hiền kết hôn với anh hùng phi công Vũ Ngọc Đỉnh. Ông được phong anh hùng năm 1970 sau thành tích bắn hạ 6 máy bay Mỹ.
Người đầu tiên hát Bài ca thống nhất kinh điển
NSND Thu Hiền tên thật là Nguyễn Thị Thanh Hiền, sinh năm 1952 tại Thái Bình, trong một gia đình giàu truyền thống nghệ thuật. Cha bà là NSƯT Nguyễn Hoài Ân, nổi tiếng với biệt danh Tám Kèn của Đoàn Dân ca liên khu V (tiền thân của Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định), mẹ bà là diễn viên chèo tuồng Thanh Hảo, con gái một ông bầu hát nổi tiếng.
Em trai và em dâu bà là NSND Hoài Huệ và NSND Hồ Thu, đều công tác tại Đoàn Ca kịch Bài chòi Bình Định.
Từ nhỏ, Thu Hiền đã được sống trong những làn điệu dân ca cổ truyền, đặc biệt là dân ca miền Trung (do cha là nghệ nhân hát bài chòi). Nhờ đó, bà sớm hình thành năng khiếu và đam mê ca hát. Mới 10 tuổi, Thu Hiền đã bắt đầu bước chân khỏi gia đình để đi hát và theo đoàn Văn công Giải phóng vào chiến trường.
Nhận thức được vai trò, sứ mệnh của một nghệ sĩ trong giai đoạn chiến tranh đổ lửa, từ năm 1967 đến 1968, Thu Hiền cùng đoàn quân khu Tây Bắc vào biểu diễn phục vụ động viên tinh thần chiến đấu của quân và dân tuyến lửa miền Trung, cụ thể là công tác tại quân khu 4, nơi khói lửa ác liệt nhất. Tại đây, nữ nghệ sĩ miệt mài dùng tiếng hát át tiếng bom, không quản ngại gian khổ, hiểm nguy, đi hát ngày đêm giữa làn bom đạn.
Bà xúc động nhớ lại tại chương trình Giai điệu kết nối: “Lúc đó đất nước chưa thống nhất, chúng tôi phải vào Đường 9, vào chiến trường, hát không có micro, phải cắm que tre vào ống bơ để hát cho giọng vang ra. Nhiều lúc còn không có những cái đó, chúng tôi phải hát bo trên địa đạo, nhưng vẫn cứ vui và hát, miễn là phục vụ được cho quân dân”.
Cũng nhờ thời gian này, Thu Hiền ngày càng gắn bó với mảnh đất miền Trung, thấu hiểu tình cảm, cốt cách người dân nơi đây. Đó là lý do vì sao Thu Hiền hát dân ca theo giọng miền Trung rất hay, ngọt ngào và thấm đậm cảm xúc, dù bà là người Bắc. Tiếp đó, Thu Hiền cùng đoàn văn công vượt tuyến vào miền Nam.
Sau những năm tháng phục vụ ở chiến trường, năm 1971, NSND Thu Hiền ra Bắc vào đoàn ca nhạc dân tộc Trung ương để theo đuổi sự nghiệp ca hát chuyên nghiệp/ Bà được Đoàn Ca nhạc Dân tộc gửi lên Nhạc viện học thanh nhạc. Người đầu tiên bà được học là NSƯT Thúy Hiền, sau đó là NSND Trung Kiên.
Thời gian ở trường, Thu Hiền học luyện thanh theo những bài hát cổ điển của Tây. Bà từng chia sẻ: “Nói thật là lúc đầu cũng khó khăn với tôi lắm vì nó quá mới mẻ, xa lạ. Từ một người quê mùa từ chiến trường ra như tôi, vào Nhạc viện đã lạ rồi, lại luyện thanh theo phương pháp cổ điển thì khó quá.
Hồi xưa tôi luyện hát là chỉ luyện sao cho âm thanh phát ra to để hát được trong chiến trường và hát bằng sự nhiệt tình của trái tim. Tới lúc vào Nhạc viện, tôi học mấy cái đó mới khó”.
Sau này, NSND Thu Hiền về nhà hát và được học NSND Thanh Huyền cách hát dân ca.
Từ đây, bà được chứng kiến và gắn bó sự nghiệp, tiếng hát của mình với những giai đoạn quan trọng của lịch sử cuộc kháng chiến thống nhất đất nước. Rất nhiều sự kiện quan trọng có sự hiện diện của Thu Hiền.
NSND Thu Hiền cũng gắn liền tên tuổi với ca khúc kinh điển Bài ca thống nhất, được viết vào chính giai đoạn lịch sử thống nhất đất nước năm 1975. Bà là người thu âm ca khúc này đầu tiên năm 1976, phát trên sóng Đài tiếng nói Việt Nam và cũng là người hát nó thành công nhất, đi qua nhiều năm tháng vẫn không phai mờ.
Nhờ những đóng góp to lớn với nền nhạc Cách mạng, Thu Hiền được phong Nghệ sĩ ưu tú từ rất sớm (năm 1984 – ngay đợt phong tặng đầu tiên) và tới 1993 đã được xét duyệt phong tặng Nghệ sĩ nhân dân.
Dù không phải nghệ sĩ được đào tạo bài bản về thanh nhạc và cũng không giảng dạy trực tiếp tại trường lớp, nhưng nhờ vốn liếng kinh nghiệm riêng, bà vẫn được nhiều học trò theo học. Các sinh viên Nhạc viện muốn theo đuổi dòng dân ca thường được gửi sang học riêng với Thu Hiền.
Lấy chồng là anh hùng phi công, có nhà ở cả TP.HCM và Hà Nội
NSND Thu Hiền kết hôn với anh hùng phi công Vũ Ngọc Đỉnh. Ông được phong anh hùng năm 1970 sau thành tích bắn hạ 6 máy bay Mỹ.
Hiện tại, NSND Thu Hiền đã ở tuổi 72 nhưng vẫn rất khỏe mạnh, đi khắp nơi từ trong ra ngoài nước nhưng chủ yếu là đi hát từ thiện, hát cho vui và du lịch chứ không đặt nặng chạy show kiếm tiền.
Bà chia sẻ thường hay đi hát từ thiện, hát cho chùa, làm sao để cảm thấy thanh thản, sống chậm lại một chút cũng được. Vì đã vất vả cả thời trẻ nên hiện tại, nữ nghệ sĩ muốn được cảm nhận, tận hưởng cuộc sống.
NSND Thu Hiền và chồng giờ sống tại một căn chung cư ở Sài Gòn nhưng vẫn ra ngoài Hà Nội dạy nhạc. Tại Hà Nội, bà có một căn nhà 3 tầng dùng để ở và dạy các sinh viên ở Nhạc viện.
NSND Thu Hiền có hai người con, con gái đầu đã hơn 50 tuổi, từng học Nhạc viện nhưng lại không theo nghề hát mà làm hàng không bên quân đội rồi sang Ấn Độ đi tu theo dòng Mật tông. Con gái thứ hai của bà làm tiếp viên trưởng rồi chuyển sang giảng dạy ở Vietnam Airline, chồng làm phi công.
Dù con gái đi tu nhưng NSND Thu Hiền thừa nhận, bà ít đi chùa, chỉ tâm niệm rằng không bao giờ nói dối, làm cái gì cũng thật. Bà nói: “Tôi tu là tu trong lòng, làm từ thiện cũng theo khả năng chứ không thích lên báo. Tôi ngại bình luận lắm, cứ làm lẳng lặng. Tôi không thích rùm beng”.
Về quan điểm sống ở tuổi xế chiều, NSND Thu Hiền từng chia sẻ: “Đến tuổi này rồi, tôi thấy tất cả mọi cái mình phải bằng lòng, không tham chiến, tranh luận làm gì. Tôi không bao giờ nhận xét, bình phẩm ai. Tôi nghĩ, đã là nghệ sĩ ai cũng có đam mê, con đường riêng để đi. Nếu mình không đi chung con đường với họ thì cũng nên kệ họ.
Nhiều người cứ nhận xét nghệ sĩ này, chê bai nghệ sĩ kia, tôi thì không như thế. Ai cũng đều có cái hay riêng của họ, mình phải biết lắng nghe và không phũ phàng.
Cuộc đời này ngắn ngủi, còn sống được thì cứ đam mê, khám phá. Sống thế đấy nhưng rồi cũng ra đi thôi, chẳng biết đâu mà lần. Làm được cái gì tốt thì cứ làm”.
Theo Tùng Ninh–Thanh niên Việt
