Ông Nguyễn Thanh Long (thôn Phước Thái, xã Phước Cát 2, huyện Cát Tiên, Lâm Đồng) là người đầu tiên áp dụng mô hình nuôi kiến vàng để phòng, chống các loại dịch bệnh gây hại cho cây trồng.
Kiến trở thành thiên địch tấn công tiêu diệt các loại sâu bệnh hiệu quả. Nhờ vậy, mô hình trồng ca cao của gia đình ông Long cho năng suất cao, sản phẩm sạch và thân thiện với môi trường.
Thiên địch của sâu bệnh
Thay vì sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), ông Nguyễn Thanh Long đã áp dụng phương pháp nuôi kiến vàng trong vườn để khống chế, tiêu diệt các loại sâu, rệp gây hại cho cây trồng. Theo ông Long, gia đình ông trồng 5 sào ca cao, với hơn 350 cây. Thời điểm năm 2021, giá ca cao xuống thấp, trừ chi phí đầu tư phân bón, thuốc BVTV, mỗi tháng khoảng 4 – 5 triệu đồng thì xem như không có lãi.
Thời điểm đó, nhiều hộ dân tại xã Phước Cát 2 đã chặt bỏ ca cao để chuyển qua trồng các loại cây khác, nhưng ông Long đã chủ động tìm cách tiết kiệm chi phí đầu tư để giữ lại vườn.
Thời gian này, trong một lần đi thăm vườn, ông Long thấy trên cây ca cao có một số tổ kiến vàng. Điều đáng ngạc nhiên là trên những cây ca cao có tổ kiến thì không hề có các loại sâu bệnh gây hại.
Ông Long cho biết: “Sau nhiều tháng không sử dụng thuốc BVTV, hầu hết vườn ca cao bị sâu cuốn lá, bọ cánh cứng và rệp gây hại. Nhưng điều kỳ lạ, một số cây có kiến vàng làm tổ lại phát triển rất tốt, trái vẫn cho đều. Thấy vậy, tôi đã lên mạng internet tìm hiểu thì thấy kiến vàng rất có lợi cho cây trồng, đặc biệt là các loại cây có múi. Cách nuôi, nhân tổ kiến vàng lại rất đơn giản, chỉ cần treo lòng gà, lòng vịt lên cây là kiến vàng tự kéo nhau về làm tổ cực nhanh. Theo hướng dẫn qua mạng internet, tôi cứ thế làm theo để nhân tổ kiến vàng”.
Sau hơn 2 tháng, kiến vàng được nhân rộng ra khắp vườn, trên mỗi cây ca cao đều có hàng ngàn con kiến vàng làm tổ. Tập quán sinh sống, phát triển của kiến vàng cũng rất đặc biệt, chúng kết lá để làm tổ. Đặc biệt hơn, thức ăn của kiến vàng chủ yếu là bọ cánh cứng và các loại sâu, rệp. Từ đây, kiến vàng trở thành “thiên địch” tiêu diệt các loại sâu bệnh gây hại, giúp vườn ca cao nhanh chóng hồi phục sau thời gian dài không được chăm sóc.
Cũng từ đây, gia đình ông Long chuyển hướng sang sản xuất ca cao theo hướng hữu cơ. Mặc dù giá ca cao thời điểm đó giảm mạnh, nhưng nhờ nuôi kiến vàng, tiết kiệm được chi phí thuốc BVTV, sản phẩm làm ra lại sạch hoàn toàn nên bán được giá cao hơn so với giá thị trường chung và có lãi.
Hiệu quả rõ rệt
Kiên trì với hướng đi mới nuôi kiến vàng hơn 2 năm để giữ lại vườn ca cao, đến năm 2024, giá ca cao bắt đầu tăng mạnh từ 4 ngàn đồng lên 10 ngàn đồng và hiện tại đang có giá 17 ngàn đồng/kg, qua đó, giúp gia đình ông Long và nhiều hộ dân khác giữ lại vườn ca cao thu được những thành công.
Từ khi kiến vàng phủ kín vườn ca cao, các loại sâu bệnh gây hại như: bọ xít, rầy mềm, bọ cánh cứng, sâu vẽ bùa, rệp sáp, kiến hôi… đều bị tiêu diệt sạch. Nhờ vậy, vườn ca cao của gia đình ông Long không sử dụng các loại thuốc BVTV, nhưng gần như 100% không có sâu bệnh.
“Có kiến vàng làm thiên địch, gia đình tôi không phải dùng đến các loại thuốc BVTV phun xịt cho cây, nên giảm hoàn toàn chi phí và không tốn công. Điều này mang đến nhiều lợi ích tốt cho sức khỏe, cân bằng hệ sinh thái, bảo vệ môi trường, giảm chi phí đầu tư.
Đặc biệt, không sử dụng thuốc BVTV nên về mùa nắng, hoa ca cao vẫn đậu quả tự nhiên, không bị thối, rụng do tác động bởi sức nóng của thuốc BVTV. Nhờ vậy, năng suất, sản lượng vườn ca cao mang lại tăng lên trông thấy”, ông Long chia sẻ thêm.
Đặc biệt, so với các hộ dân khác, vườn ca cao của gia đình ông không chỉ tăng năng suất, sản lượng, mà trái ca cao cũng to, da bóng đẹp chất lượng mang lại có sự khác biệt rất rõ.
Theo ông Long, từ đầu năm 2025 đến nay, 5 sào ca cao của gia đình ông đã cho thu gần 6 tấn trái. Với giá bán 17 ngàn đồng/kg đã mang lại cho gia đình ông nguồn thu nhập hơn 30 triệu đồng/tháng. Từ hiệu quả nuôi kiến vàng trên vườn ca cao mang lại, gia đình ông Long đang nhân rộng qua các loại cây trồng khác như sầu riêng và điều.
Theo ông Đặng Văn Phước – Chủ tịch Hội Nông dân xã Phước Cát 2 (huyện Đạ Huoai), trước đây, ca cao chỉ là cây trồng xen dưới tán điều được người dân lựa chọn để tăng thêm thu nhập. Trong 2 năm trở lại đây, diện tích ca cao trồng thuần tăng lên nhanh chóng và toàn xã đã đạt gần 50 ha, trong đó đã có 14 ha đang cho thu hoạch. Với giá cả hiện tại, ca cao là cây trồng đang mang lại hiệu quả cao cho người dân địa phương. Đặc biệt, trên địa bàn xã đang có điểm thu mua, chế biến ca cao nên nguồn cung hiện tại vẫn chưa đáp ứng nguồn cầu, nên người dân không phải lo đầu ra.
“Riêng mô hình nuôi kiến vàng trên vườn ca cao của gia đình ông Nguyễn Thanh Long ở thôn Phước Thái đang mang lại nhiều hiệu quả. Theo đánh giá, vườn ca cao của gia đình ông Long đang cho năng suất cao nhất xã, sản phẩm đạt chất lượng hữu cơ. Hiện tại, xã Phước Cát 2 đang xây dựng kế hoạch để người dân nhân rộng mô hình nuôi kiến vàng, đặc biệt là các loại cây trồng có múi, trong đó có ca cao. Qua đó, hướng tới các sản phẩm nông nghiệp sạch vì an toàn sức khỏe người dân”, ông Đặng Văn Phước cho biết thêm.
Khánh Phúc (Báo Lâm Đồng)
