Một số thói quen, hành vi và cách suy nghĩ đang âm thầm nhốt mọi người vào vòng luẩn quẩn của đói nghèo.
- Thích lợi dụng những khoản lợi nhỏ, nhưng luôn phải chịu những khoản lỗ lớn – Mất dưa hấu vì hạt vừng
Trong cuộc sống luôn có những người như vậy: họ xếp hàng hai giờ để mua trứng giảm giá ở siêu thị, chuyển tiếp hàng chục liên kết để đổi lấy vài đô la tiền thưởng khuyến mãi, và thậm chí bị phạt vì đỗ xe trái phép để tiết kiệm phí đỗ xe. Chúng có vẻ thông minh, nhưng thực chất bạn lại đang nhặt hạt vừng và làm mất quả dưa hấu.
Câu chuyện về mẹ chồng chị đồng nghiệp của tôi là một ví dụ. Mỗi lần mua rau, bà lại cãi nhau với người bán hàng rất lâu chỉ vì vài đồng tiền lẻ. Hậu quả là, có lần bà bị gãy xương khi cố chen lấn để mua rau giảm giá và phải tốn hàng triệu đồng cho chi phí y tế.
Trong tâm lý học có một lý thuyết gọi là “ghét mất mát”. Người càng nghèo thì càng lo sợ mất đi những lợi ích trước mắt nhưng lại bỏ qua những chi phí dài hạn. Thói quen tận dụng những cơ hội nhỏ này không chỉ lãng phí thời gian, công sức mà còn khiến mọi người xung quanh xa lánh bạn. Rốt cuộc, không ai muốn giao du với người luôn nghĩ đến việc tính toán người khác!
Hơn nữa, những người thích lợi dụng người khác thường có tư duy hẹp hòi. Họ dành nhiều thời gian để cố gắng kiếm đồ miễn phí và mặc cả, nhưng không có thời gian để cải thiện bản thân. Những người thực sự thông minh hiểu rằng thời gian quý giá hơn tiền bạc. Thay vì mặc cả vài đô la, tốt hơn là nên tập trung vào những thứ có thể tạo ra giá trị lớn hơn.
2. Luôn phàn nàn về sự bất công của số phận nhưng không bao giờ hành động
“Nếu tôi có được điều kiện như anh ấy, tôi đã thành công từ lâu rồi” và “Xã hội này bất công quá, người nghèo chẳng có cơ hội nào cả”. Bạn có luôn gặp phải những “người hay phàn nàn” như vậy xung quanh mình không? Họ phàn nàn về mọi thứ mỗi ngày, đổ lỗi cho cha mẹ nghèo và đổ lỗi cho sếp không công nhận tài năng của họ, nhưng họ không bao giờ tự trách mình vì đã không nỗ lực thay đổi vận mệnh.
Có một câu nói cũ rằng “30% do số phận quyết định, 70% do sự chăm chỉ”, nhưng trong tư duy của nhiều người thì ngược lại – 70% phụ thuộc vào may mắn, còn 30% phụ thuộc vào sự phàn nàn.
Đồng nghiệp của tôi, Nam Anh, là một ví dụ điển hình. Anh ấy phàn nàn về mức lương thấp của mình mỗi ngày, nhưng khi được yêu cầu làm bài kiểm tra và học kỹ năng, anh ấy lại thấy quá mệt mỏi. 5 năm đã trôi qua, tất cả mọi người gia nhập công ty cùng thời điểm đều được thăng chức và tăng lương, nhưng anh vẫn mắc kẹt ở cấp độ cơ sở. Đó là minh chứng cho câu nói: “Bạn dành thời gian để phàn nàn, trong khi những người khác dành thời gian đó để âm thầm làm việc chăm chỉ.”
Hơn nữa, việc phàn nàn sẽ tạo thành một vòng luẩn quẩn. Càng phàn nàn, bạn càng trở nên tiêu cực hơn. Bạn càng tiêu cực, bạn càng ít muốn thay đổi. Cuối cùng, bạn sẽ chỉ chìm sâu hơn vào vũng lầy của đói nghèo. Khi một người thực sự có năng lực gặp phải vấn đề, phản ứng đầu tiên của họ là “Tôi có thể làm gì?” thay vì “Tất cả là lỗi của người khác.” Suy cho cùng, việc số phận đối xử tệ với bạn không có gì đáng sợ cả. Điều đáng sợ là bạn thậm chí còn không có đủ can đảm để thay đổi nó!
3. Không dám thử những điều mới và luôn ở trong vùng an toàn – bạn càng ít dám mạo hiểm, bạn càng ít có cơ hội thay đổi tình hình
Những người sống trong cảnh nghèo đói thường có một vấn đề chung: sợ thất bại. Khi nhìn thấy những cơ hội kinh doanh mới, họ lo lắng sẽ mất hết tiền; khi nhìn thấy cơ hội học tập, họ sợ lãng phí thời gian và năng lượng. Giống như những gì một cư dân mạng chia sẻ: “Bố tôi đã làm việc 20 năm với mức lương 6 triệu đồng một tháng. Rõ ràng ông ấy có cơ hội để khởi nghiệp, nhưng ông ấy không bao giờ dám thử vì sợ hãi.” Tâm lý này tưởng chừng như an toàn nhưng thực chất đã khiến họ bỏ lỡ vô số cơ hội để thay đổi vận mệnh.
Có một câu nói cổ rằng “Kẻ dũng cảm sẽ chết vì ăn quá nhiều, kẻ nhút nhát sẽ chết vì đói.” Mặc dù câu nói này có vẻ cực đoan nhưng thực ra nó cũng có lý. Hầu hết những người thành công đều dám bước ra khỏi vùng an toàn của mình. Giống như những người kinh doanh thương mại điện tử và bán hàng trực tuyến vào những ngày đầu, họ là những người đầu tiên thử những điều mới mẻ. Tất nhiên, cuộc phiêu lưu được đề cập ở đây không phải là một sự bốc đồng mù quáng mà là một nỗ lực dũng cảm sau khi đã lên kế hoạch kỹ lưỡng.
Hơn nữa, việc từ chối những điều mới mẻ sẽ khiến con người lạc hậu so với thời đại. Xã hội hiện nay đang phát triển rất nhanh. 5 năm trước, ai có thể nghĩ rằng những video ngắn có thể thay đổi cuộc sống của chúng ta? Những ai không dám đón nhận sự thay đổi chỉ có thể nhìn cơ hội trôi qua. Đúng như lời cư dân mạng phàn nàn: “Đến khi bạn hiểu được xu hướng thì thời gian lý tưởng đã qua lâu rồi!”
4. Quá tiết kiệm và không chi tiêu số tiền cần chi – biến tiết kiệm thành tự hạn chế
Tiết kiệm là một đức tính tốt, nhưng một số người biến tiết kiệm thành “keo kiệt”. Họ vá quần áo khi chúng bị thủng, họ không muốn vứt bỏ thực phẩm đã hết hạn và họ tiết kiệm tối đa chi phí giáo dục cho con cái. Đây chính là điều đã xảy ra với hàng xóm của tôi. Cô này cho rằng việc cho con tham gia các lớp học theo sở thích là quá tốn kém và kết quả là con trai cô đã bỏ lỡ giai đoạn vàng để phát triển tài năng đặc biệt. Tiết kiệm quá mức chỉ gây ra tổn thất lớn hơn.
Tiết kiệm thực sự có nghĩa là chi tiêu một cách khôn ngoan. Tốt hơn là đầu tư vào một sản phẩm chất lượng cao thay vì mua những sản phẩm rẻ tiền, chất lượng thấp và thay thế chúng nhiều lần; tiết kiệm sẽ gây hại cho chính cuộc sống của bạn và chi phí y tế sẽ đắt đỏ hơn. Người nghèo thường rơi vào vòng luẩn quẩn “càng nghèo càng tiết kiệm, càng tiết kiệm càng nghèo” và không muốn cải thiện bản thân hoặc đầu tư cho tương lai.
Hơn nữa, tính tiết kiệm quá mức sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và các mối quan hệ giữa các cá nhân. Nếu bạn luôn tranh giành đồ ăn thừa trên bàn ăn và luôn ăn uống vô độ trong các bữa tiệc, ngay cả bạn bè cũng sẽ dần xa lánh bạn theo thời gian. Hãy nhớ: tiết kiệm là để có cuộc sống tốt đẹp hơn chứ không phải để làm cuộc sống trở nên vô vị, nhạt nhoà.
5. Thiển cận, chỉ nhìn vào lợi ích trước mắt – nhặt được tiền xu và mất cục vàng
Người nghèo còn có một điểm yếu “chết người”: họ chỉ nhìn thấy được những lợi ích nhỏ nhặt trước mắt mà không thể nhìn thấy được giá trị lâu dài. Lối suy nghĩ thiển cận này đang âm thầm hủy hoại tương lai của họ.
Như câu nói cũ, “Nếu bạn không lập kế hoạch cho tương lai, bạn sẽ phải lo lắng ngay lập tức.” Những người có tầm nhìn thực sự biết cách từ bỏ những cám dỗ trước mắt để hướng tới mục tiêu dài hạn. Giống như những người mua nhà sớm và đầu tư vào việc học, mặc dù họ tốn tiền trong thời gian ngắn nhưng lại thu được lợi nhuận lớn hơn. Mặt khác, những người chỉ tập trung vào lợi ích trước mắt thậm chí có thể không có cơ hội thay đổi tình hình.
Hơn nữa, sự thiển cận sẽ khiến con người bỏ lỡ nhiều cơ hội tiềm ẩn. Giống như một số người sống ở vùng ngoại ô để tiết kiệm tiền thuê nhà, nhưng lại tốn nhiều thời gian đi lại; họ từ bỏ việc học để tiết kiệm học phí và bỏ lỡ cơ hội thăng tiến. Hãy nhớ: cuộc sống là một cuộc chạy marathon. Đừng bỏ lỡ những đồng tiền vàng ở vạch đích chỉ để nhặt những đồng tiền xu bên lề đường!
Nếu bạn cũng có bất kỳ dấu hiệu nào nêu trên, đừng nản lòng, vẫn chưa quá muộn để thay đổi ngay từ bây giờ! Suy cho cùng, số phận sẽ không bao giờ đối xử bất công với những ai sẵn sàng bước ra khỏi vùng an toàn và dám thay đổi. Hãy nhớ: Để thoát khỏi đói nghèo, hãy bắt đầu bằng việc thay đổi tư duy và thói quen của bạn.
Theo Trang Đào–Thanh niên Việt
