Câu chuyện của LeEco trở thành minh chứng điển hình cho bài học “tăng trưởng thần tốc mà không có trụ đỡ tài chính bền vững”.
Vào giữa thập niên 2010, LeEco từng là một trong những cái tên sáng giá nhất giới công nghệ Trung Quốc. Được gọi là “Netflix của Trung Quốc”, công ty khởi đầu từ nền tảng video trực tuyến nhưng nhanh chóng mở rộng sang smartphone, xe điện, truyền hình thông minh và nhiều lĩnh vực khác. Sự trỗi dậy thần tốc, định vị đầy tham vọng và những buổi ra mắt xa hoa khiến LeEco trở thành biểu tượng mới của giới startup.
Tuy nhiên, chỉ trong vòng vài năm, LeEco rơi vào khủng hoảng nghiêm trọng: CEO tuyên bố phá sản tại Mỹ, trong khi công ty bị xóa sổ khỏi sàn giao dịch. Câu chuyện của LeEco bỗng trở thành minh chứng điển hình cho bài học “tăng trưởng thần tốc mà không có trụ đỡ tài chính bền vững”.
LeEco, tên đầy đủ là Leshi Internet Information & Technology Corp, được sáng lập vào năm 2004 bởi doanh nhân Jia Yueting – người nổi tiếng với tư duy cấp tiến và khả năng truyền cảm hứng. LeEco bắt đầu là một nền tảng video trực tuyến có trả phí tại Trung Quốc – một hình thức tương đối mới mẻ thời điểm đó. Nhờ vào sự phát triển của Internet và thói quen xem nội dung trên thiết bị di động, LeEco nhanh chóng trở thành một trong những nền tảng phổ biến nhất.
Bởi tính đa ngành và mức độ ảnh hưởng của công ty, người ta ví LeEco như Sony, Apple hay “Tesla của Trung Quốc”, còn Jia trở thành vị “quân vương” được người dân đại lục hết mực kính nể. Trung Quốc có không ít những doanh nhân sở hữu đế chế tỷ đô, quyền lực, được cả thế giới biết đến và trong số đó, Jia Yueting trở nên ấn tượng và khiến người ta liên tưởng tới huyền thoại Steve Jobs với phong cách ăn mặc áo đen quần jean, phong thái thuyết trình dễ hiểu, đơn giản trên sân khấu.
Đến năm 2010, LeEco được niêm yết trên sàn chứng khoán Thâm Quyến, trở thành công ty công nghệ đầu tiên của Trung Quốc hoạt động trong lĩnh vực nội dung video có mặt trên sàn. Từng có thời điểm, giá trị tài sản của Yueting tăng vọt, đưa ông này trở thành tỷ phú giàu thứ 17 Trung Quốc và được mệnh danh là “Steve Jobs xứ Trung”.
Jia từng công khai chê Apple đã lỗi thời trong một cuộc phỏng vấn với truyền hình quốc tế đầu tiên của mình trên CNBC. Không chỉ “táo khuyết”, ông còn khiêu chiến với cả Netflix, Amazon và Tesla, tham vọng một mình “cân” cả thế giới. Thậm chí, năm 2015, ông đã tự ví công ty của mình với Hitler.
“Triết lý của LeEco là trở nên vĩ đại hay là chết, nhưng không bao giờ tầm thường hóa bản thân”, Jia Yueting nói.
Giai đoạn tăng trưởng vũ bão bắt đầu. Chỉ trong vòng vài năm, công ty mở rộng sang đa lĩnh vực, từ smartphone, TV thông minh, ô tô điện, nội dung giải trí đến bán lẻ. Tất cả được Jia Yueting gọi là “Ecosystem” – hệ sinh thái khép kín nơi nội dung, phần cứng, phần mềm và thương mại hòa quyện. Thậm chí, LeEco còn mở văn phòng tại Mỹ, Ấn Độ và có kế hoạch mở rộng ra toàn cầu.
Vấn đề lớn nhất của LeEco là tốc độ tăng trưởng vượt quá năng lực tài chính. Để mở rộng nhanh chóng và đầu tư vào nhiều lĩnh vực cùng lúc, công ty phụ thuộc nặng vào vốn vay và đòn bẩy tài chính, thay vì lợi nhuận thực tế.
Các nhà phân tích chỉ ra rằng, doanh thu LeEco không đủ bù đắp chi phí vận hành, quảng bá và phát triển sản phẩm. Dòng tiền âm liên tục trong nhiều quý, trong khi Jia Yueting tiếp tục “vẽ ra viễn cảnh vĩ đại”. Việc đầu tư vào Faraday Future và mở rộng ra thị trường Mỹ tiêu tốn hàng trăm triệu USD, nhưng không mang lại doanh thu đáng kể.
20/10/2016 là thời điểm bước ngoặt trong cơ đồ của LeEco khi Yueting thuê chiếc máy bay chở hàng trăm nhà báo đến San Francisco (Mỹ) tham dự một buổi lễ ra mắt mẫu xe điện LeSee Pro được quảng bá là sẽ tạo ra bom tấn trong tương lai của hoạt động di chuyển. Buổi lễ sau đó đã trở thành “bom xịt” và theo như đánh giá của tạp chíFortune, nó là “sự thất bại hoàn hoàn”.
Nguyên nhân là bởi Yueting dành phần lớn bài phát biểu để giải thích tại sao chiếc xe điện tự lái, kết nối Internet LeSee Pro, lại không thể tự chạy ra sân khẩu. Nó chỉ nằm im ở một khu vực cách xa sân khấu chính và được các nhân viên an ninh canh giữ, không cho các phóng viên lại quá gần.
Sau đó, các dấu hiệu khủng hoảng xuất hiện. Nhiều nhà cung cấp của LeEco công khai đòi nợ. Cổ phiếu công ty lao dốc. Các sản phẩm mới ra mắt thất bại. Người tiêu dùng mất niềm tin.
Tháng 7/2017, chính quyền Trung Quốc ra lệnh đóng băng tài sản cá nhân của Jia Yueting, đồng thời yêu cầu ông về nước giải trình nợ nần. CEO LeEco khi đó đang ở Mỹ và từ chối trở về, với lý do “tập trung phát triển Faraday Future”.
Năm 2019, Jia Yueting nộp đơn xin phá sản cá nhân tại Mỹ, tuyên bố nợ hơn 3 tỷ USD. Cùng năm đó, LeEco bị xóa niêm yết khỏi sàn chứng khoán Thâm Quyến, chính thức chấm dứt một đế chế từng được ca ngợi là “kỳ lân công nghệ toàn cầu”.
LeEco không phải là startup công nghệ đầu tiên thất bại, nhưng câu chuyện của họ đặc biệt bởi mức độ lan rộng và tốc độ sụp đổ. LeEco đã đốt tiền quá nhanh để chạy theo viễn cảnh “tất cả trong một”, nhưng trước đó lại không xây dựng được nền tảng tài chính bền vững.
“Tôi xin lỗi tận đáy lòng và xin nhận lỗi vì tác động tiêu cực từ cuộc khủng hoảng nợ của LeEco gây nên”, Yueting viết trên WeChat, thừa nhận rằng công ty đã đốt tiền và tiêu pha vô tội vạ nhằm đáp ứng nhu cầu mở rộng. “Chúng tôi tăng tốc không cần suy nghĩ. Chúng tôi đã mở rộng quá mức vốn với tài nguyên hạn chế trong khi theo đuổi chiến lược toàn cầu của mình”.
theo: SCMP, CNN-Vũ Anh-Theo Nhịp sống thị trường
