Vì sao lại như vậy? Mấu chốt nằm ở sự khác biệt trong tư duy.
Có người từng nói đùa rằng: “Nếu ném Bill Gates vào sa mạc, ngày hôm sau ông ấy có thể lập nên một Microsoft ở đó; nhưng nếu đưa một người ăn xin đến Phố Wall, một năm sau anh ta có thể vẫn là một người ăn xin.”
Nghe thì như chuyện viển vông, nhưng thực ra đằng sau câu nói ấy lại tiết lộ một đạo lý quan trọng: Dù cùng xuất phát điểm, kết cục của người giàu và người nghèo thường rất khác nhau.
Vì sao lại như vậy? Mấu chốt nằm ở sự khác biệt trong tư duy.
01
Người giàu tin rằng họ có thể làm chủ cuộc đời mình, còn người nghèo thì cho rằng số phận đã được định sẵn từ trước
Người nghèo thường cảm thấy mình là nạn nhân của số phận, cho rằng những bất hạnh trong cuộc sống là do các yếu tố bên ngoài gây ra.
Ví dụ, khi đầu tư thất bại, họ sẽ đổ lỗi cho nền kinh tế suy thoái, chính sách của chính phủ không hợp lý, hoặc sự thao túng của thị trường chứng khoán.
Khi công việc không thuận lợi, họ lại than phiền rằng ngành nghề không có triển vọng, sếp bất tài, đồng nghiệp không hợp tác, thậm chí trách móc cha mẹ không sinh họ ra trong một gia đình giàu có.
Tóm lại, lỗi luôn thuộc về người khác, chỉ riêng bản thân là vô can.
Ngược lại, người giàu luôn tin rằng họ có thể làm chủ cuộc đời mình. Họ hiểu rằng thành công hay thất bại cuối cùng đều phụ thuộc vào lựa chọn và nỗ lực cá nhân.
Người giàu không trông chờ vào việc trúng số, mà thông qua việc không ngừng học hỏi và cố gắng, họ nâng cao năng lực và tích lũy nguồn lực để tạo ra của cải.
Theo báo cáo tài sản toàn cầu năm 2021 của Credit Suisse, chưa đến 1% dân số toàn cầu là triệu phú, và trong số đó, có đến 90% người giàu tin rằng họ có thể kiểm soát vận mệnh của chính mình.
02
Người giàu tập trung vào cơ hội, còn người nghèo thì tập trung vào trở ngại
Có một ví dụ kinh điển: nếu bạn nhìn thấy một chiếc cốc chứa một nửa lượng nước, bạn sẽ nghĩ nó là “đầy một nửa” hay “vơi một nửa”? Câu trả lời đơn giản này phản ánh rõ thái độ của bạn.
Người giàu có xu hướng nhìn thấy phần “đầy một nửa”, tức là họ tập trung vào cơ hội; trong khi người nghèo thường chỉ nhìn thấy phần “vơi một nửa”, nghĩa là họ tập trung vào rào cản.
Trong Thế chiến thứ hai, có một cặp cha con bị giam trong trại tập trung của phát xít Đức. Trong hoàn cảnh vô cùng khắc nghiệt đó, phần lớn mọi người đều rơi vào tuyệt vọng, nhưng người cha lại nói với con: “Tài sản duy nhất của chúng ta là khối óc.” Ông dạy con rằng ngay cả trong nghịch cảnh cũng phải tìm cách giải quyết vấn đề, chứ không để bị khó khăn đánh gục.
Sau này, hai cha con trốn thoát đến Mỹ và bắt đầu kinh doanh đồ đồng. Một ngày, người cha hỏi con trai: “Một pound đồng giá bao nhiêu?” Cậu trả lời: “35 xu.” Nhưng người cha nói: “Không đúng, con nên nói một pound đồng trị giá 3,5 đô la.” Ông khuyến khích con phải thoát khỏi lối tư duy thông thường và tìm kiếm nhiều khả năng hơn. Quả thật, về sau người con không chỉ biến đồng thành tấm cửa, mà còn làm ra các lò xo đồng cho đồng hồ Thụy Sĩ, huy chương Thế vận hội – thậm chí có lúc bán được một pound đồng với giá 3.500 đô la.
Năm 1974, chính phủ Mỹ mở thầu thanh lý đống phế liệu sau khi trùng tu Tượng Nữ thần Tự do. Do các quy định về môi trường rất nghiêm ngặt, hầu hết mọi người đều cho rằng đây là “củ khoai nóng”, không ai dám nhận. Nhưng người thương nhân – lúc này đã thành đạt – lại nhìn thấy cơ hội. Ông nhanh chóng tập hợp đội ngũ, biến đồng phế liệu thành mô hình nhỏ của Tượng Nữ thần Tự do, dùng các khối xi măng và gỗ làm bệ, thậm chí cả bụi bặm từ tượng cũng được đóng gói thành sản phẩm “Thành phố Tự do” bán cho các cửa hàng hoa. Cuối cùng, ông đã biến đống phế liệu này thành 3,5 triệu đô la tiền mặt.
03
Người giàu ngưỡng mộ những người giàu và thành công khác, còn người nghèo thì ghét người giàu
Theo tâm lý học hành vi, người nghèo thường mang trong mình tâm lý ghen tị và oán hận đối với những người thành công.
Họ có thể thì thầm sau lưng: “Đám nhà giàu này thật may mắn!”, hoặc công khai chỉ trích: “Lũ nhà giàu khốn kiếp!” Thế nhưng, những cảm xúc tiêu cực như vậy chỉ khiến họ ngày càng xa rời thành công.
Nếu bạn luôn nhìn người thành công bằng con mắt tiêu cực, thì làm sao bạn có thể trở thành kiểu người mà chính bạn đang khinh thường?
Tác giả cuốn “Người giàu có cách nghĩ khác bạn” từng trải qua một trải nghiệm thực tế. Khi còn nghèo, ông lái một chiếc xe cũ kỹ, mỗi lần muốn đổi làn xe thì người khác đều nhường đường cho ông.
Nhưng khi ông trở nên giàu có và lái một chiếc xe thể thao đắt tiền, ông thường xuyên bị chen ngang, bị chửi bới, thậm chí có người ném đồ vào xe. Có lần, ngay trước lễ Giáng Sinh, ông đang chuẩn bị mang gà tây đi tặng cho một tổ chức từ thiện, thì bị mấy người vô gia cư trong khu ổ chuột đập vỡ kính xe, cào xước thân xe, vừa làm vừa hét lên: “Đồ nhà giàu khốn nạn!” Sau nhiều lần gặp chuyện tương tự, ông chợt nhận ra: ghét người giàu chỉ khiến bạn mãi nghèo.
Ngược lại, người giàu biết trân trọng những người thành công khác và học hỏi từ họ.
Họ hiểu rằng, thành công không phải là một trò chơi được-mất, mà là quá trình có thể cùng nhau tiến bộ thông qua hỗ trợ lẫn nhau.
Khi bạn thấy ai đó có một ngôi nhà đẹp, hãy chân thành chúc mừng họ. Khi thấy một gia đình hạnh phúc, bạn cũng có thể chúc phúc cho họ. Kiểu tư duy như vậy không chỉ giúp bạn sống tích cực và lạc quan hơn, mà còn thu hút nhiều may mắn đến với cuộc sống của bạn.
04
Người giàu thích giao du với những người tích cực và thành công, còn người nghèo thì có xu hướng kết giao với người tiêu cực
Tư duy cuối cùng nhưng vô cùng quan trọng của người giàu là: duy trì mối quan hệ với những người tích cực và thành công.
Nếu bạn muốn leo lên đỉnh Himalaya, bạn sẽ chọn đồng hành cùng một người có kinh nghiệm leo núi phong phú, hay một người chưa từng leo núi lần nào?
Tương tự, nếu bạn muốn tạo dựng sự giàu có, bạn cũng nên học hỏi từ những người đã thành công.
Có một quan niệm cho rằng: thu nhập của bạn thường xấp xỉ mức trung bình của năm người bạn thân nhất mà bạn thường xuyên tiếp xúc.
Hãy tưởng tượng, nếu năm người bạn thân nhất của bạn lần lượt là Warren Buffett, Bill Gates, Jeff Bezos, Elon Musk và Jack Ma – thì tài sản của bạn chắc chắn không chỉ là vài trăm triệu, mà có thể lên tới hàng chục tỷ đô. Dĩ nhiên, việc ngay lập tức quen biết những tỷ phú này là điều không dễ, nhưng bạn hoàn toàn có thể chủ động tiếp cận những người thành công hơn mình.
Cụ thể, bạn có thể làm gì?
Trước hết, nếu xung quanh bạn có những người đã khởi nghiệp hoặc đầu tư thành công, hãy chủ động tạo cơ hội trò chuyện, học hỏi từ họ một cách khiêm tốn và chân thành. Tiếp theo, đọc sách là con đường tốt nhất để tiếp nhận trí tuệ.
Mỗi khi đọc xong một cuốn sách, cũng giống như bạn vừa có một cuộc trò chuyện sâu sắc với một nhà tư tưởng hàng đầu. Nhờ đó, bạn có thể tiếp cận được với tinh hoa trí tuệ của các bậc vĩ nhân trên toàn thế giới, từ cổ chí kim – giống như kết giao được với họ vậy.
Cuối cùng, đừng ngần ngại chia sẻ kiến thức và trải nghiệm của mình. Nếu bạn cảm thấy bài viết này mang lại cho bạn giá trị, hãy chia sẻ nó đến nhiều người khác – để họ cũng có thể nhận được sự soi sáng tương tự.
Sinh ra trong nghèo khó không đáng sợ, điều đáng sợ là bị trói buộc bởi tư duy của người nghèo.
Chỉ cần bạn thay đổi tư duy: tin rằng mình có thể làm chủ cuộc đời, tập trung vào cơ hội thay vì trở ngại, biết trân trọng người thành công, và kết giao với những người tích cực – thì bạn hoàn toàn có thể thay đổi vận mệnh, đạt được cả sự giàu có lẫn hạnh phúc.
Hy vọng rằng, những tư duy làm giàu này sẽ mang lại cho bạn cảm hứng mới và khiến cuộc sống của bạn ngày càng tốt đẹp hơn.
Diệu Đan–Thanh Niên Việt
