Ba năm kể từ khi tuyên bố “chia tay” đồng minh Hoa Kỳ để làm thân với Trung Quốc, Tổng thống Philippines Rodrigo Duterte không có gì nhiều để ca tụng về chính sách xoay trục 180 độ của mình.
Báo SCMP có trụ sở tại Hồng Kông hôm thứ Bảy (26/10) đăng bài báo chỉ ra thực tế rằng Bắc Kinh đã hứa hẹn sẽ hỗ trợ ông Duterte xây dựng đất nước với 9 tỷ USD, nhưng tới nay ông mới chỉ nhận được 924 triệu USD cho các khoản vay và trợ cấp.
Ngay sau khi nhậm chức tổng thống vào tháng 6/2016, ông Duterte phát động một cuộc càn quét ma túy táo bạo, cho phép giết các nghi phạm và con nghiện mà không cần xét xử, thậm chí thuê dân thường làm sát thủ, dẫn đến hàng ngàn cái chết ngoài vòng pháp luật. Sau khi nhận được chỉ trích gay gắt từ đồng minh Hoa Kỳ về vấn đề nhân quyền trong cuộc càn quét, ông Duterte tuyên bố sẽ chuyển hướng hợp tác sang Trung Quốc, thậm chí nói rằng Phán quyết Biển Đông chỉ là một “mảnh giấy”.
Phán quyết Biển Đông bác bỏ cơ sở pháp lý cho “đường lưỡi bò” của Trung Quốc trong vùng biển chiến lược giàu tài nguyên mà Việt Nam, Philippines, Malaysia, Brunei, Đài Loan đều có tuyên bố chủ quyền. Phán quyết được tòa án quốc tế đưa ra vào tháng 7/2016, theo sau đơn kiện suốt từ năm 2013 của Philippines với sự hậu thuẫn của Hoa Kỳ.
Động thái xoay trục của ông Duterte dĩ nhiên nhận được sự đón nhận hồ hởi từ Bắc Kinh. Chính quyền Trung Quốc “biếu không” Philippines hàng ngàn khẩu súng để ủng hộ chiến dịch chống ma túy của ông Duterte, đồng thời cam kết viện trợ cho Philippines 9 tỷ USD cho các dự án đầu tư, phát triển.
Tuy nhiên, tính đến tuần trước, hai nước mới ký thêm vài hợp đồng để nâng mức viện trợ lên 924 triệu USD, còn xa mới đến con số hứa hẹn của Bắc Kinh. Thực tế này khiến các nhà chỉ trích chất vấn về chính sách xoay trục của ông Duterte, theo SCMP. Họ hỏi rằng tại sao Bắc Kinh mới chỉ cung cấp một phần rất nhỏ trong tổng số tiền cam kết, trong khi nửa nhiệm kỳ của ông Duterte đã trôi qua.
Tổng thống Duterte nói rằng chính sách thân Trung Quốc của ông là một thắng lợi cho nền kinh tế Philippines, tuy nhiên cán cân thương mại giữa hai nước sụt giảm mạnh về phía Manila. Theo SCMP, lượng hàng mà Philippines nhập khẩu từ Trung Quốc tăng lên mức 22 tỷ USD vào năm ngoái, trong khi xuất khẩu của Philippines sang Trung Quốc chỉ đạt 8,8 tỷ USD.
SCMP bình luận, với nhiều dự án tài trợ vẫn chỉ nằm trên giấy, Tổng thống Duterte hiện không có gì nhiều để khoe về chính sách chuyển hướng hợp tác sang Trung Quốc
PV
