Vào năm 1859, Charles Darwin công bố thuyết tiến hóa qua tác phẩm “On the Origin of Species” (Nguồn gốc các loài). Ông cho rằng mọi sự sống đều tiến hóa từ một tổ tiên chung thông qua chọn lọc tự nhiên từ từ.
Một số nhà khoa học cho rằng Darwin đúng và cố gắng tuyên truyền thuyết tiến hóa như một chân lý. Tuy nhiên, cho tới nay, nhiều nhà khoa học đã chỉ ra những lỗ hổng trong thuyết tiến hóa. Có thể đó là lời giải thích cho việc Thổ Nhĩ Kỳ và Ấn Độ cấm giảng dạy thuyết này ở cấp trung học phổ thông trở xuống.
Hoá thạch trung gian
Một trong những điều khiến thuyết tiến hóa lung hay là: có quá ít hóa thạch được tuyên bố là của loài chuyển tiếp trong quá trình tiến hóa.
Nếu các loài dần dần tiến hóa từ loài này sang loài khác qua những dạng trung gian, thì hồ sơ hóa thạch của các loài trung gian trên tổng thể phải là rất nhiều. Bởi vì, chỉ đơn cử một cặp loài A tiến hóa thành loài B thì theo thuyết tiến hóa từ A phải trải qua nhiều dạng trung gian trước khi tới B. Như vậy, chỉ nói riêng với cặp loài này đáng ra phải có rất nhiều hóa thạch trung gian. Nhưng thực tế, chúng lại cực kỳ hiếm.
Cho đến nay, các nhà khoa học mới chỉ tìm ra chưa tới 10 hóa thạch được cho là thuyết phục, minh chứng cho ‘dạng trung gian’ giữa các loài trong quá trình tiến hóa. Thêm vào đó, những hóa thạch này vẫn phải đối mặt với sự nghi ngờ đáng kể.
Sự nghi ngờ này là hợp lý, bởi một mẫu hóa thạch ‘trung gian’ cần được kiểm chứng bằng nhiều nguồn bằng chứng độc lập — từ cấu trúc giải phẫu, niên đại địa chất, cho đến mối liên hệ tiến hóa hợp lý. Nếu chỉ dựa vào hình dáng ‘có vẻ ở giữa’ hai loài, thì khả năng cao đó chỉ là hóa thạch của một loài riêng biệt đã tuyệt chủng. Chính vì vậy, một hóa thạch đơn lẻ, không kèm theo chuỗi bằng chứng rõ ràng, là chưa đủ để chứng minh rằng nó là cầu nối tiến hóa giữa hai loài.
Sự thận trọng này càng có cơ sở hơn khi trong lịch sử từng xảy ra những vụ việc gian lận mẫu hóa thạch. Vụ “Người Piltdown” là một trong những bê bối khoa học lớn nhất thế kỷ 20, khi một mẫu hóa thạch giả mạo từng được công bố là ‘bằng chứng tiến hóa’ đã đánh lừa giới khoa học trong nhiều thập kỷ.
Năm 1912, Charles Dawson, một luật sư kiêm nhà khảo cổ nghiệp dư, tuyên bố rằng ông đã tìm thấy mảnh sọ và xương hàm của một loài sinh vật ở vùng Piltdown, Anh. Dawson cùng nhà cổ sinh vật Arthur Smith Woodward khẳng định mảnh sọ và xương hàm này là của một sinh vật trung gian trong quá trình tiến hóa từ vượn tới người.
Vào năm 1953, vụ lừa đảo của Dawson trong hơn 40 năm chính thức bị các nhà khoa học vạch trần. “Người Piltdown” chỉ là xương người và xương khỉ ghép lại.
Phần lớn hóa thạch tìm được cho tới nay đều thống nhất một điều: các loài xuất hiện đột ngột một cách hoàn chỉnh, rồi trong đó có những loài tuyệt chủng. Ngay cả Stephen Jay Gould, nhà cổ sinh vật học nổi tiếng và là người ủng hộ tiến hóa, cũng phải thừa nhận: “Sự thiếu vắng hóa thạch trung gian là bí ẩn khó chịu nhất.”
Trong một bài viết vào năm 2019, tờ Công an nhân dân trích dẫn lời Darwin bày tỏ nỗi lo lắng về sự thiếu vắng các hóa thạch trung gian. Ông viết trong Chương 9 của cuốn “Về nguồn gốc các loài” như sau: “…số lượng những sinh vật chuyển tiếp quá độ, vốn đã tồn tại trên Trái đất, thật sự là khổng lồ. Nhưng tại sao mọi tầng vỉa địa chất không chất đầy những mắt xích chuyển tiếp quá độ đó? Khoa địa chất chắc chắn không tìm thấy bất kỳ một sợi dây xích hữu cơ biến đổi dần dần từng tí một nào như thế; và có lẽ điều này là sự chống đối rõ ràng nhất và nghiêm trọng nhất có thể được nêu lên để chống lại lý thuyết của tôi”.
Đã gần 170 năm trôi qua, những người ủng hộ thuyết tiến hóa vẫn đang miệt mài đi tìm các hóa thạch trung gian mà đáng lẽ ra phải tồn tại vô số dưới mặt đất. Cuộc tìm kiếm này vẫn chưa biết khi nào dừng lại?
Bài báo viết: “Thời gian đã quá đủ để thấy sự thật, rằng không tồn tại những thế hệ chuyển tiếp, đơn giản vì không có sự tiến hóa. Nói cách khác, phỏng đoán “vĩ đại” của Darwin là sai – sai vì tin rằng có tiến hóa.”
Thuyết tiến hóa còn bị “vụ nổ kỷ Cambri” làm cho câm lặng. Các nhà khoa học cho hay, khoảng 541 triệu năm trước, xảy ra một sự việc kỳ lạ: trong vòng khoảng 10–20 triệu năm — một khoảng thời gian cực ngắn trên thang địa chất — hầu như tất cả các ngành động vật chính mà chúng ta biết ngày nay đồng loạt xuất hiện trong hồ sơ hóa thạch.
Trước kỷ Cambri: hầu như chỉ thấy các sinh vật đơn bào hoặc đa bào rất đơn giản, mềm, không có cấu trúc phức tạp. Nhưng bước sang Cambri: đột ngột xuất hiện đủ loại sinh vật phức tạp với mắt, xương, vỏ cứng, hệ thần kinh, hệ tiêu hóa, các chi… và phân hóa rất rõ rệt thành các nhóm lớn.
Điều này khác hoàn toàn với dự đoán của Darwin rằng sự tiến hóa diễn ra từ từ, từng bước nhỏ, từ đơn giản đến phức tạp.
Đột biến ngẫu nhiên và chọn lọc tự nhiên?
Khoa học di truyền hiện đại đã đặt ra những câu hỏi sâu sắc hơn khiến cả những người tin tưởng một cách say mê vào thuyết tiến hóa cũng phải chững lại. Ngay trong một tế bào đơn lẻ đã tồn tại những hệ thống tinh vi đến kinh ngạc — như các động cơ phân tử, cơ chế sao chép DNA — tất cả đòi hỏi nhiều bộ phận liên kết và phụ thuộc lẫn nhau. Câu hỏi đặt ra là: Liệu những đột biến ngẫu nhiên, vốn là nền tảng của thuyết Darwin, có thể từng bước tạo ra được sự phức tạp đến mức ấy?
Trong thuyết tiến hóa nói rằng các phân tử như protein, thành phần cốt lõi tạo nên và duy trì sự sống, được tạo nên thông qua quá trình ngẫu nhiên kết hợp với chọn lọc tự nhiên.
Protein được tạo thành từ chuỗi axit amin xếp theo một thứ tự nhất định. Giống như chuỗi chữ cái tạo thành một câu có nghĩa. Để một protein hoạt động, chuỗi axit amin phải xếp theo trật tự chính xác. Nếu trật tự này bị sai, protein sẽ mất chức năng hoặc không hình thành được.
Nhiều nhà khoa học chỉ ra quá trình ngẫu nhiên kết hợp với chọn lọc tự nhiên không thể tạo ra protein như Darwin nói.
Có thể lấy một ví dụ như sau để thấy các nhà khoa học có lý khi bác bỏ lập luận về sự hình thành protein của Darwin: Giả sử ta muốn đánh máy câu “HELLO WORLD” dài 11 ký tự. Nếu ta gõ hoàn toàn ngẫu nhiên trên bàn phím, số tổ hợp sai sẽ nhiều khủng khiếp so với một tổ hợp đúng.
Không gian tổ hợp của một protein rất lớn, lên tới hàng tỷ hoặc hàng nghìn tỷ khả năng. Trong số đó, số chuỗi đúng để tạo protein chức năng chỉ là một phần cực nhỏ.
Vì vậy, việc ngẫu nhiên thử-sai để tình cờ tạo ra một protein đúng là cực kỳ khó — gần như bằng 0 — nếu không có cơ chế định hướng hay thiết kế từ trước. Điều này chứng tỏ lập luận của thuyết tiến hóa là khó có thể chấp nhận được.
Hơn nữa, các cơ quan “thoái hóa” từng được xem là bằng chứng tiến hóa — như ruột thừa, tuyến ức, hoặc “DNA rác” — ngày nay được phát hiện có chức năng thiết yếu. Điều này làm lung lay các lập luận của Thuyết tiến hóa vốn dựa trên sự “vô dụng” của chúng.
Ngoài ra còn rất nhiều điểm bất thường khác thách thức thuyết tiến hóa của Darwin.
Bằng chứng khảo cổ
Vào năm 1934, tại Texas (Mỹ), một khối đá chứa búa sắt được phát hiện. Phần gỗ tay cầm đã hóa thạch, còn phần sắt có độ tinh khiết bất thường, nằm trong đá được ước tính hàng trăm triệu năm tuổi. Câu hỏi đặt ra là: Ai đã chế tạo chiếc búa đó khi theo thuyết tiến hóa thời gian đó chưa có con người?
Vào năm 1972, các nhà khoa học phát hiện tại mỏ quặng uranium Oklo thuộc nước Cộng hòa Gabon (nằm ở Trung Phi) tồn tại dấu vết của một lò phản ứng hạt nhân hoạt động cách đây khoảng 2 tỷ năm. Quá trình phân hạch diễn ra ổn định hàng trăm nghìn năm, đòi hỏi điều kiện kỹ thuật cực kỳ tinh vi. Điều này khiến các nhà khoa học đặt ra câu hỏi rằng nếu theo thuyết Darwin, vào thời 2 tỷ năm trước không có con người, thì ai xây nên và vận hành lò phản ứng hạt nhân ấy?
Bọ Ba Thùy là loài sinh vật biển đã tuyệt chủng cách đây khoảng 260 triệu năm. Ở bang Utah (Mỹ), vào năm 1968, có nhà khoa học phát hiện một hóa thạch Bọ Ba Thùy đặc biệt. Trên lưng của hóa thạch này in hình một bàn chân mang dép hoặc giày. Điều này gợi ra khả năng vào thời gian đó đã có con người phát triển ở trình độ khá cao tồn tại. Đây là điều không thể dùng thuyết tiến hóa để giải thích.
Vào những năm 1970, tại Nam Phi, người ta tìm thấy trong các mỏ đá pyrophyllite, có niên đại khoảng 2,8 tỷ năm, nhiều quả cầu kim loại nhỏ, bề mặt có các rãnh song song hoàn hảo. Rất khó để tin những quả cầu này được hình thành từ tự nhiên. Nếu chúng là vật nhân tạo thì không thể dùng thuyết tiến hóa để lý giải cho hiện tượng này.
Vào những năm 1990, tại hang Chauvet ở Pháp, hang Blombos ở Nam Phi và những hang động ở dãy Alps, người ta phát hiện các bức họa vẽ trên vách đá có niên đại từ 30.000 đến trên 100.000 năm. Điều đáng lưu ý là các bức họa dùng kỹ thuật phối màu, tạo hình, và tư duy biểu tượng rất tinh tế. Rất khó để tin rằng loài vượn người của Darwin vào thời gian đó có thể tạo nên những bức họa như thế.
Ngoài ra, nhiều phát hiện rời rạc khác gồm các chi tiết máy, dây xích, hoặc vết cắt phẳng mịn trong than đá và đá trầm tích hàng trăm triệu năm tuổi, lại làm dấy lên câu hỏi: ai tạo ra chúng khi con người, theo thuyết tiến hóa, chưa “ra đời” vào thời gian đó?
Các lập luận khác
Bên cạnh đó, tính cố định, không thay đổi, của sinh vật là một bằng chứng nữa cho thấy sự lung lay của thuyết Darwin.
“Tính cố định” của sinh vật được hiểu là: ví dụ như hóa thạch cá sấu cách nhau hàng triệu năm vẫn giống nhau. Điều đó có nghĩa rằng loài cá sấu không tiến hóa thành loài khác. Sự đại trà áp đảo của tính cố định trong các tàn tích hóa thạch của các loài đã bị những người ủng hộ thuyết tiến hóa bỏ lơ đi như là không có gì cả.
Hơn nữa, thực tế cho thấy, sự đột biến, hay biến dị không cho ra loài ưu việt hơn, mà chỉ cho ra những cá thể bị lỗi. Điều này đi ngược lại với lập luận của thuyết tiến hóa rằng qua thời gian dài, những đột biến có lợi sẽ được chọn lọc tự nhiên giữ lại, dần dần hình thành loài mới tốt hơn.
Những khe hở quá lớn không được lấp đầy gần 170 năm qua khiến người ta đặt câu hỏi: Phải chăng thuyết tiến hóa là sai? Nhiều người dứt khoát hơn thì khẳng định rằng, bằng ấy bằng chứng là đã quá đủ để nói rằng thuyết tiến hóa mà một giả thuyết hoang đường.
Ngay cả Darwin cũng gọi ý tưởng của mình là “giả thuyết”, tức là điều mà một cá nhân đặt ra và chưa được chứng minh là đúng. Vậy tại sao nó thường được dạy như chân lý tuyệt đối?
Các nhà khoa học chân chính luôn đề cao tinh thần “nghi ngờ khoa học”. Vậy thì trước khi thuyết tiến hóa được chứng minh một cách minh bạch và thuyết phục, phải chăng chúng ta nên giảng dạy thuyết này kèm các lưu ý về những luồng ý kiến và bằng chứng bác bỏ nó?
Người học nên được tự do tiếp cận mọi nguồn kiến thức và các khả năng có thể, kể cả khả năng tồn tại một Đấng Sáng Tạo mà các chính giáo tin rằng đã tạo ra vạn vật.
Lục Du
