Những năm gần đây, diện tích trồng sầu riêng ở xã Tân Phú, tỉnh Vĩnh Long mới (trước đây, xã Tân Phú là một phần diện tích của huyện Châu Thành, tỉnh Bến Tre) tiếp tục mở rộng và là cây trồng chủ lực của địa phương. Nhà vườn trồng sầu riêng cho biết: “Trong cái khó ló cái khôn”, làm sầu riêng nghịch vụ để “né” mặn, giúp bảo vệ vườn cây an toàn trước biến đổi khí hậu; giúp nhà vườn không phải rơi vào tình cảnh “được mùa, mất giá”…
Điều độc đáo là thời điểm này không phải vụ mùa sầu riêng, nhưng hoạt động sản xuất, thu hoạch và vận chuyển mặt hàng trái cây đặc sản này ở xã Tân Phú, tỉnh Vĩnh Long đang khá tất bật không khác gì vào chính vụ trước đây.
Nhà vườn trồng sầu riêng ở xã Tân Phú, tỉnh Vĩnh Long cho biết: “Trong cái khó ló cái khôn”, làm sầu riêng nghịch vụ để “né” mặn, giúp bảo vệ vườn cây an toàn trước biến đổi khí hậu; giúp nhà vườn không phải rơi vào tình cảnh “được mùa, mất giá”…
Cây sầu riêng “né” mặn thành công
“Né mặn” và tránh “được mùa, mất giá” là lý do HTX Nông nghiệp Tân Phú có đến 3/4 diện tích trồng trồng sầu riêng chuyển từ phương thức sản xuất theo vụ mùa sang trồng sầu riêng cho trái nghịch vụ.
Bà Nguyễn Thị Thinh- Giám đốc HTX Nông nghiệp Tân Phú cho biết, hiện HTX có hơn 300 thành viên, với 800ha trồng sầu riêng.
Việc chuyển đổi sản xuất sầu riêng cho trái nghịch vụ để “né” mặn mang lại hiệu quả cao cho các thành viên trong HTX.
Mặc dù, chi phí đầu tư canh tác sầu riêng cho trái nghịch vụ tăng từ 30-40%, nhưng với năng suất cho trái từ 2,5-3 tấn/1.000m2 và giá bán cao hơn vụ thuận gấp 2-3 lần thì hiệu quả kinh tế mang lại nhiều hơn.
Bà Cao Thị Chiên- Tổ trưởng Tổ hợp tác sầu riêngTân Phú (thành viên HTX Nông nghiệp Tân Phú) phân tích: Cây sầu riêng từ lúc trồng đến thu hoạch phải mất hơn 6 năm.
Nếu trồng sầu riêng gặp hạn mặn thì cây suy kiệt rồi chết, nông dân thua lỗ rất lớn. Việc sản xuất vụ nghịch là một cách làm sáng tạo của bà con, giúp đem lại nhiều lợi thế.
Vì khi thu hoạch xong, qua Tết Nguyên đán là thời điểm nước mặn lên, lúc này cây sầu riêng không còn mang trái nên sẽ không cần nhiều nước. Do đó, sẽ ít bị suy kiệt do tình trạng thiếu nước trong mùa hạn mặn.
Cây sầu riêng cho trái từ thời điểm nghịch vụ đến Tết, trái thu hoạch bán được giá cao hơn gấp 2-3 lần, vì không đụng hàng với các tỉnh khác.
Vì vậy, những năm gần đây, HTX khuyến cáo bà con nên làm sầu riêng vụ nghịch. Mặc dù vất vả nhưng lợi nhuận nhiều hơn. Cây sầu riêng né đỉnh mặn sẽ giữ được sức khỏe tốt hơn, dễ dàng vượt qua mùa hạn mặn và khôi phục nhanh chóng hơn.
Sản xuất nghịch vụ là một tổ hợp giải pháp kỹ thuật điều chỉnh thời điểm cây sầu riêng ra hoa, che phủ, tưới nhỏ giọt, xử lý dinh dưỡng và phòng bệnh, nhằm để trái sầu riêng chín trước khi đợt mặn gay gắt ập tới hoặc sau khi mặn rút bớt.
Mô hình trồng sầu riêng nghịch vụ đòi hỏi chi phí đầu vào cao hơn, nhiều công chăm sóc hơn và kỹ thuật trồng sầu riêng thuần thục, nhưng đổi lại giá sầu riêng bán tăng mạnh vì nguồn cung giảm trong chu kỳ thị trường và chất lượng trái đạt chuẩn.
Bà Chiên dẫn chúng tôi đi thăm 2 mảnh vườn sầu riêng, với tổng diện tích hơn 1,1ha. Cả 2 mảnh vườn sầu riêng này đều được xử lý nghịch vụ, nhằm để cho trái sầu riêng ở 2 thời điểm khác nhau.
Nhìn cây sầu riêng mang trái sai quả từ gốc đến ngọn, chúng tôi không khỏi ngạc nhiên. Bởi, hiếm khi trồng sầu riêng nghịch mùa mà trúng vụ đến vậy.
“Kỹ thuật trồng sầu riêng của bà con ở Tân Phú bây giờ tốt lắm, có thể xử lý để cây sầu riêng cho trái vào thời điểm nào cũng được. Nếu thời tiết thuận lợi thì trúng hơn cả vụ mùa”- bà Chiên vui vẻ nói.
Cơ hội xuất khẩu chính ngạch sầu riêng nghịch vụ
Ông Nguyễn Văn Hùng- chủ vựa sầu riêng Nguyễn Vũ (HTX Nông nghiệp Tân Phú) cho biết, những năm gần đây, giá sầu riêng nghịch vụ ổn định ở mức cao.
Vụ nghịch năm nay, hiện có giá sầu riêng bán từ 60.000-70.000 đồng/kg. Nhà vườn khá hài lòng với lợi nhuận từ 20.000-30.000 đồng/kg sầu riêng bán ra. Có thời điểm giá sầu riêng nghịch vụ dao động từ 120.000- 170.000 đồng/kg, người nông dân có lời gấp 3-5 lần so với chính vụ mùa.
Hiện toàn tỉnh Vĩnh Long mới (sau sáp nhập tỉnh Bến Tre, Vĩnh Long và tỉnh Trà Vinh) có hơn 6.000ha trồng sầu riêng. Riêng HTX Nông nghiệp Tân Phú có khoảng 800ha; trong đó, có 200ha sầu riêng đạt chuẩn VietGAP, xã có 6 mã số vùng trồng được cấp phép xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc.
Sản phẩm sầu riêng của HTX Nông nghiệp Tân Phú được công nhận đạt tiêu chuẩn 4 sao OCOP.
PGS.TS Lâm Văn Tân- Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long cho biết, việc áp dụng tiêu chuẩn sản xuất, duy trì hồ sơ canh tác minh bạch, đăng ký mã số vùng trồng, dán tem truy xuất nguồn gốc và tiếp cận các chứng nhận an toàn thực phẩm là những điều kiện cần như một “hộ chiếu” giúp đưa trái sầu riêng Tân Phú vào các kênh tiêu thụ cao cấp và xuất khẩu sầu riêng chính ngạch.
Thời gian qua, trái sầu riêng Tân Phú đã đạt các tiêu chuẩn xuất khẩu vào các thị trường lớn và khó tính như Mỹ và Trung Quốc.
Kể từ sau các đợt hạn mặn lịch sử vào năm 2016, năm 2020, “né” mặn bằng cách làm sầu riêng nghịch vụ đã trở thành giải pháp sống còn của người trồng sầu riêng xã Tân Phú.
Mô hình trồng sầu riêng nghịch vụ “né mặn” thành công độc đáo này có thể nhân rộng cho các vùng trồng sầu riêng khác trong và ngoài tỉnh Vĩnh Long.
Đây còn là câu chuyện của người nông dân biết chuyển mình trước thách thức, nhanh nhạy dùng kỹ thuật và tổ chức để biến rủi ro thành cơ hội.
Với phương pháp trồng sầu riêng nghịch vụ ứng dụng khoa học- kỹ thuật một cách linh hoạt, hiệu quả, đồng thời tuân thủ đúng quy trình sản xuất an toàn và duy trì mối liên kết giữa nhà vườn, doanh nghiệp, chính quyền và nhà khoa học, sầu riêng Tân Phú sẽ sớm đạt tiêu chuẩn 5 sao OCOP, phát triển bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu.
Theo: Báo Vĩnh Long
