Nhiễm sắc thể Y là nhiêm sắc thể xác định nam giới và chúng có số lượng ít hơn nhiều so với nhiễm sắc thể X và nghiên cứu mới đây cho thấy nó đang dần suy giảm số lượng.
Nhiễm sắc thể Y có thể đang “chết dần”, và điều này dẫn tới một cuộc thảo luận về việc liệu đàn ông có thể sẽ biến mất cùng với nó hay không.
Giới tính của một người được xác định bởi việc họ có hai nhiễm sắc thể XX hay là XY. Bởi nhiễm sắc thể Y chịu trách nhiệm về sự phát triển các đặc tính của giống đực. Ngoài ra, nhiễm sắc thể Y thường mang gen chịu trách nhiệm về sự tạo tinh trùng. Trong số hai loại nhiễm sắc thể này thì nhiễm sắc thể X có khoảng 1.000 gen trong khi nhiễm sắc thể Y chỉ có 45 gen và nghiên cứu mới đây cho thấy nhiễm sắc thể Y đang dần suy giảm số lượng.
Thế nhưng, theo thời gian, nhiễm sắc thể Y thoái hóa dần vì nó ít trao đổi với nhiễm sắc thể X. Thông thường, ngay từ trong bào thai, tất cả các nhiễm sắc thể khác trong bộ gen của chúng ta trao đổi các mảnh của chúng với nhiễm sắc thể tương đồng và sự trao đổi này ngăn chặn quá trình thoái hóa. Quá trình này phá vỡ các gen và khiến nhiều khả năng chỉ những gen mạnh, không gây hại mới được truyền lại.
Tuy nhiên, chỉ có các nhiễm sắc thể X có thể hoán đổi với nhau, trong khi các nhiễm sắc thể Y lại không đủ tương đồng để kết hợp. Cũng chính bởi lý do đó mà không ai trong chúng ta mang hai nhiễn sắc thể YY, bởi vậy nhiễm sắc thể Y không thể tái tổ hợp với chính nó nên số lượng của nhiễm sắc thể ý ngày càng suy giảm trong suốt hàng triệu năm tiến hóa của các loài động vật có vú.
Nghiên cứu được thực hiện bởi Jennifer Graves, một nhà di truyền học tại Đại học La Trobe ở Melbourne, cho thấy rằng cách đây 166 triệu năm, nhiễm sắc thể Y có số lượng gen tương tự như nhiễm sắc thể X, khoảng 1.669.
“Vì vậy, không cần một bộ não siêu việt để có thể nhận ra rằng nếu tỷ lệ mất đi là đồng đều của nhiễm sắc thể Y và tới nay chúng ta chỉ còn lại 45 gen, như vậy toàn bộ nhiễm sắc thể Y sẽ biến mất sau 4,5 triệu năm”, Jennifer Graves chia sẻ.
Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ suy thoái đã chậm lại theo thời gian, và nhiễm sắc thể Y của con người đã bị mất chỉ có một gen kể từ khi con người và các loài linh trưởng khác tách ra khỏi nhau trên cây tiến hóa, khoảng 25 triệu năm trước.
Nhưng việc mất hoàn toàn nhiễm sắc thể Y vẫn có khả năng xảy ra, vì nó đã xảy ra với các loài khác bao gồm cả loài gặm nhấm dưới lòng đất như chuột chũi, cũng như một số loài chuột gai ở Nhật Bản. Tuy nhiên điều này không đồng nghĩa với việc giới tính đực sẽ biến mất vì mất đi nhiễm sắc thể Y.
Rasmus Nielsen, nhà di truyền học tại Đại học California, Berkeley, cho biết: “Mọi người nghĩ rằng giới tính là một thứ rất quyết định bởi nhiễm sắc thể. Nếu bạn có nhiễm sắc thể Y, thì bạn là đàn ông, bạn không có nhiễm sắc thể Y, thì bạn là nữ. Nhưng trên thực tế, nó không hoạt động như vậy”.
Trên thực tế, 95% gen trong cơ thể sẽ biểu hiện sự khác nhau giữa nam và nữ, điều này không thực sự hoàn toàn chỉ dựa trên nhiễm sắc thể X và Y. Nielsen giải thích: “Mất nhiễm sắc thể Y không có nghĩa là mất đi giống đực. Nếu nhiễm sắc thể Y biến mất, một gen khác có thể sẽ đảm nhận vai trò quyết định giới tính chính trong quá trình phát triển của con người”.
Đức Khương –Theo Tri thức trẻ
