Năng lực có thể rèn luyện, học hỏi, nhưng nhân cách một khi đã mất sẽ khiến cả sự nghiệp sụp đổ.
Trong những ngày gần đây, thông tin tập đoàn công nghệ ByteDance – công ty mẹ của TikTok tiến hành sa thải hàng trăm nhân viên vì vi phạm nghiêm trọng quy định nội bộ đã trở thành tâm điểm dư luận.
Vụ việc không chỉ gây chấn động giới công sở mà còn để lại một bài học sâu sắc: trong thời đại cạnh tranh gay gắt, năng lực xuất sắc thôi chưa đủ, nhân cách mới là “tấm vé thông hành” để tồn tại lâu dài.
Hàng loạt vi phạm bị phanh phui: Từ “ăn vặt” đến phá hoại lợi ích công ty
Theo công bố chính thức, chỉ trong quý II năm nay, ByteDance đã buộc phải chấm dứt hợp đồng với hơn 100 nhân viên do “vượt quá giới hạn”. Trong số đó, có 18 trường hợp bị xác định liên quan đến hành vi phạm pháp nghiêm trọng, cố tình phá hoại lợi ích công ty; đặc biệt, 8 người đã bị chuyển giao cho cơ quan tư pháp để xử lý hình sự.
Những vi phạm bị phát hiện trải dài từ nhỏ nhặt đến nghiêm trọng. Có trường hợp thực tập sinh lợi dụng chế độ phúc lợi, đặt tới 13 suất ăn mỗi ngày rồi mang cả đồ ăn vặt, cốc, thìa, khăn giấy từ phòng hành chính về nhà. Ngược lại, cũng có những nhân viên cấp cao tham gia các hoạt động “phỏng vấn ngành” trá hình, thực chất là giao dịch thông tin mật cho các công ty tư vấn bên ngoài để đổi lấy thù lao.
Một số cựu nhân viên còn dùng tài khoản ẩn danh hoặc giả mạo đồng nghiệp để tung tin vu khống, bịa đặt các mối quan hệ không phù hợp, công kích tiêu chuẩn tuyển dụng và thậm chí bôi nhọ uy tín công ty. Dù đã nghỉ việc, những người này vẫn bị đưa tên thật vào danh sách cảnh báo và chia sẻ trong liên minh ngành, khiến họ gần như “tự hủy” con đường sự nghiệp.
Sai lầm nhỏ cũng có thể hủy cả tương lai
Trong môi trường công sở, không ít người lầm tưởng rằng “sai phạm nhỏ” sẽ được bỏ qua. Nhưng thực tế, ngay cả hành vi gian lận nhỏ cũng có thể khiến một cá nhân bị loại bỏ vĩnh viễn. Một thực tập sinh từng tốt nghiệp trường đại học danh tiếng đã bị đánh trượt chỉ vì khai khống nhiều lần chi phí taxi lên tới hơn 500 nhân dân tệ. Cô gái này biện minh: “Số tiền này chẳng đáng gì với công ty”, nhưng như các nhà quản lý chỉ rõ: ở trường học có thể có sự tha thứ, nhưng ở nơi làm việc, không tồn tại khái niệm “lỗi nhỏ”.
Một ví dụ khác: một nhân viên có năng lực chuyên môn giỏi, được trả lương cao, nhưng lại liên tục chửi bới công ty trên diễn đàn, tung tin đồn thất thiệt, bôi nhọ đồng nghiệp. Khi bị buộc thôi việc, anh ta bật khóc xin lỗi. Nhưng lời xin lỗi không thể xóa đi những tổn hại anh ta đã gây ra.
Câu chuyện nhắc nhở rằng môi trường làm việc dù khắc nghiệt vẫn có giới hạn đỏ. Một khi cá nhân vượt qua, cái giá phải trả là tương lai nghề nghiệp của chính họ.
Quan điểm của các nhà sáng lập
Doanh nhân Lưu Cường Đông từng nói: ông thà để vị trí trống còn hơn giữ lại người có năng lực giỏi nhưng tính cách tệ, bởi đó là “rỉ sét” – thứ có thể âm thầm phá hủy cả tổ chức. Quan điểm này cho thấy nhân cách chính là nền móng để xây dựng tập thể. Năng lực có thể đào tạo, nhưng một khi đạo đức đã lệch chuẩn thì rất khó thay đổi.
Kai-Fu Lee – nhà đầu tư nổi tiếng cũng từng khẳng định: “Nếu một người có vấn đề về nhân cách, thì không xứng đáng để công ty cân nhắc tuyển dụng.”
Nhân cách – tấm vé dài hạn trong sự nghiệp
Zhao Yue, Giáo sư Đại học Khoa học & Công nghệ Hồng Kông, từng nghiên cứu hơn 1.000 doanh nhân EMBA. Kết quả cho thấy, những người “khôn khéo” thì hoặc phá sản, hoặc vướng vòng lao lý. Ngược lại, những người trung thực và tử tế lại bền bỉ và đi xa hơn.
Ở nơi làm việc, năng lực giúp bạn được tuyển dụng, nhưng chính nhân cách mới giúp bạn được giữ lại và phát triển lâu dài. Đạo đức có thể bù đắp cho năng lực chưa hoàn thiện, nhưng năng lực không thể nào bù đắp cho sự thiếu hụt đạo đức.
Một công ty từng đưa ra câu hỏi trong buổi phỏng vấn: “Bạn biết bí mật nào từ công ty cũ có thể giúp ích cho công ty mới?” Nhiều ứng viên nhanh chóng trả lời. Nhưng cuối cùng, tất cả những người tiết lộ bí mật đều bị loại. Nhà tuyển dụng tin rằng: “Thiếu phẩm chất trung thực, năng lực giỏi đến mấy cũng vô nghĩa.”
Vụ sa thải hàng trăm nhân viên tại ByteDance không đơn thuần là một biện pháp kỷ luật, mà còn là lời cảnh tỉnh cho toàn bộ giới công sở. Trong thế giới phẳng, nơi mọi hành vi đều được lưu dấu, nhân cách đã trở thành “tấm vé” quan trọng nhất để một cá nhân tiếp tục trò chơi dài hạn.
Năng lực có thể rèn luyện, học hỏi. Nhưng nhân cách một khi đã mất sẽ khiến cả sự nghiệp sụp đổ.
Hay như lời kết luận của nhiều nhà quản trị: “Năng lực quyết định bạn đi nhanh đến đâu, nhưng nhân cách quyết định bạn đi xa đến đâu.”
Ứng Hà Chi–Đời sống và Pháp luật
