Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump hôm thứ Tư (27/11) đã ký hai dự luật ủng hộ biểu tình Hồng Kông thành luật bất chấp sự phản đối giận dữ của Trung Quốc và vào thời điểm khi hai bên vẫn đang đàm phán thỏa thuận thương mại “giai đoạn một” để kết thúc thương chiến.
“Tôi đã ký những dự luật này xuất phát từ sự tôn trọng Chủ tịch Tập, Trung Quốc và người dân Hồng Kông. [Các luật này] được ban hành với hy vọng rằng các Lãnh đạo và các Đại diện của Trung Quốc và Hồng Kông sẽ có thể giải quyết một cách thiện chí những khác biệt của họ hướng đến hòa bình và thịnh vượng lâu dài cho tất cả mọi người,” ông Trump nói trong một tuyên bố do Tòa Bạch Ốc công bố hôm 27/11.
Quốc hội Mỹ đã gửi hai dự luật này tới bàn tổng thống từ tuần trước, sau khi lưỡng đảng của cả Hạ viện và Thượng viện đã nhất trí ủng hộ thông qua.
Dự luật đầu tiên – Đạo luật Dân chủ và Nhân quyền Hồng Kông – sẽ yêu cầu Bộ Ngoại giao Mỹ mỗi năm một lần phải chứng thực rằng Hồng Kông được hưởng tự trị đầy đủ để có thể tiếp tục nhận được đặc quyền quan hệ thương mại kinh tế với Mỹ – một quy chế giúp thúc đẩy nền kinh tế của hòn đảo này. Với đặc quyền này, hàng hóa từ Hồng Kông xuất sang Mỹ không phải chịu thuế mà Washington đang áp lên Bắc Kinh. Dự luật cũng đặt ra tiềm năng xử phạt những cá nhân chịu trách nhiệm về vi phạm nhân quyền tại Hồng Kông.
Dự luật thứ hai – Đạo luật Bảo vệ Hồng Kông – là biện pháp nhằm cấm bán các loại thiết bị vũ trang như hơi cay, đạn cao su và các thiết bị kiểm soát đám đông khác cho cảnh sát Hồng Kông.
Tuyên bố của ông Trump hôm thứ Tư lặp lại ý kiến trước đó của ông rằng Trung Quốc nên tự xử lý tình huống này. Dù vậy tổng thống Mỹ cũng cảnh báo rằng việc đối xử khắc nghiệt với người dân ở Hồng Kông có thể làm hỏng các cuộc đàm phán thương mại.
Tổng thống Trump đã ký hai dự luật ủng hộ biểu tình Hồng Kông thành luật vào thời điểm khi ông đang cố đạt được thỏa thuận thương mại “giai đoạn một” với Bắc Kinh.
Trung Quốc nhiều lần lên án các dự luật bảo vệ Hồng Kông của Mỹ là can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc và vi phạm luật pháp quốc tế. Chính quyền Đặc khu Hồng Kông cũng đã chỉ trích các dự luật của Mỹ, nói rằng chúng là “không cần thiết và không chính đáng”.
Ngay từ sau khi Thượng viện Mỹ thông qua dự luật Hồng Kông vào tuần trước, chế độ Bắc Kinh đã thề có các biện pháp trả đũa để bảo vệ chủ quyền và an ninh của họ. Bộ Ngoại giao Trung Quốc khi đó nói rằng Mỹ phải lập tức dừng can thiệp vào Hồng Kông và các công việc nội bộ khác của Trung Quốc, hoặc “tự gánh chịu hậu quả khủng khiếp”.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Marco Rubio, người ủng hộ mạnh mẽ các dự luật bảo vệ Hồng Kông, đã hoan nghênh quyết định ký các dự luật này thành luật của ông Trump. “Nước Mỹ bây giờ có các công cụ mới và ý nghĩa để ngăn chặn ảnh hưởng và can thiệp sâu hơn từ Bắc Kinh vào các vấn đề nội bộ của Hồng Kông,” ông Rubio nói trong một tuyên bố phát đi hôm 27/11.
Trong khi đó, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Jim Risch nói rằng luật mà ông Trump vừa ký là “một bước tiến quan trọng trong việc buộc Đảng Cộng sản Trung Quốc phải chịu trách nhiệm cho việc họ làm xói mòn quyền tự trị của Hồng Kông và hành vi đàn áp của họ đối với nhân quyền cơ bản [tại Hồng Kông]”.
Xuân Thành
