10 năm tới, bản đồ nghề nghiệp sẽ không còn giống ngày hôm nay.
Xã hội loài người đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ. Chỉ trong vài năm, trí tuệ nhân tạo, năng lượng tái tạo, công nghệ sinh học và không gian số đã thay đổi toàn bộ cách chúng ta sống, học tập và làm việc. Điều này cũng đồng nghĩa: bản đồ nghề nghiệp của thế giới sẽ không còn giống như hiện tại. Một số công việc biến mất, một số công việc “sống sót” nhưng thay đổi hoàn toàn và đặc biệt, sẽ có những nghề mới nổi lên mạnh mẽ, trở thành “cực hút” nhân lực trong thập kỷ tới.
Một học sinh đã hỏi ChatGPT: “Trong 10 năm nữa, nghề nào sẽ bùng nổ, mang lại cơ hội lớn nhất?”. Và đây là những ngành nghề mà AI dự đoán, dựa trên xu hướng toàn cầu hiện nay.
- Chuyên gia trí tuệ nhân tạo (AI Specialist)
Nếu 10 năm trước, AI còn là thứ “viễn tưởng” trong phòng thí nghiệm, thì nay nó đã hiện diện ở mọi nơi: từ chiếc điện thoại, chiếc xe tự lái đến robot phẫu thuật. Trong 10 năm tới, chuyên gia AI sẽ không chỉ là người lập trình, mà còn là người giám sát đạo đức AI, người huấn luyện để AI hiểu con người, và người biến AI thành công cụ phục vụ đời sống. Đây có thể xem là nghề “đầu tàu” của kỷ nguyên mới.
- Kỹ sư robot và tự động hóa
Hãy thử hình dung một bệnh viện nơi robot đảm nhận việc vận chuyển thuốc, một nông trại nơi robot gieo hạt và thu hoạch, hay một công trường nơi máy móc tự xây dựng mà không cần quá nhiều nhân công. Tất cả đều cần bàn tay và khối óc của kỹ sư robot. Khi robot không chỉ “cứng nhắc” mà còn “thông minh”, kỹ sư vận hành, thiết kế và bảo trì sẽ trở thành lực lượng xương sống.
- Chuyên gia an ninh mạng (Cybersecurity Analyst)
Khi dữ liệu trở thành “dầu mỏ mới”, các cuộc tấn công mạng cũng gia tăng không ngừng. Một vụ rò rỉ thông tin cá nhân có thể khiến hàng triệu người khốn đốn, một cuộc tấn công vào hệ thống ngân hàng có thể làm cả nền kinh tế lao đao. Trong bối cảnh ấy, chuyên gia an ninh mạng sẽ giống như những “hiệp sĩ số”, bảo vệ sự an toàn của cá nhân và tổ chức. Đây sẽ là nghề chưa bao giờ hết nóng, và càng về sau càng khát nhân lực chất lượng cao.
- Nhà thiết kế trải nghiệm thực tế ảo (VR/AR Designer)
Metaverse không còn là khái niệm xa vời. Các công ty công nghệ lớn đang đầu tư hàng tỷ USD để biến trải nghiệm ảo thành đời sống thật. Học sinh có thể bước vào lớp học lịch sử bằng kính VR để “sống lại” thời cổ đại, khách du lịch có thể “đi” đến Paris mà không cần ra khỏi nhà, bệnh nhân có thể tập phục hồi chức năng trong môi trường ảo an toàn. Những nhà thiết kế VR/AR chính là người xây dựng thế giới đó.
- Chuyên gia năng lượng tái tạo
Biến đổi khí hậu đang là thách thức số một của nhân loại. Chúng ta không thể mãi phụ thuộc vào than đá hay dầu mỏ. Vì thế, kỹ sư năng lượng gió, năng lượng mặt trời, năng lượng thủy triều, thậm chí năng lượng hạt nhân sạch sẽ được săn đón hơn bao giờ hết. Trong 10 năm nữa, nhiều quốc gia sẽ cạnh tranh nhân lực lĩnh vực này để đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.
- Bác sĩ – chuyên gia công nghệ sinh học
Y học đang bước vào kỷ nguyên “cá nhân hóa”. Không chỉ đơn thuần là kê đơn, bác sĩ tương lai có thể kết hợp dữ liệu gen, công nghệ AI và y học tái tạo để đưa ra phương pháp điều trị “đo ni đóng giày” cho từng bệnh nhân. Nghề bác sĩ vốn đã cao quý, trong tương lai sẽ còn mang màu sắc công nghệ nhiều hơn, đòi hỏi bác sĩ vừa am hiểu chuyên môn y khoa, vừa có kiến thức sinh học phân tử, kỹ thuật số.
- Nhà phân tích dữ liệu lớn (Data Scientist)
Mỗi cú nhấp chuột, mỗi video bạn xem, mỗi bước đi bạn ghi bằng smartwatch đều tạo ra dữ liệu. Chỉ trong một ngày, lượng dữ liệu toàn cầu nhiều hơn toàn bộ lịch sử nhân loại trước thế kỷ 21. Người có khả năng “đọc vị” dữ liệu, tìm ra quy luật ẩn giấu bên trong sẽ nắm trong tay sức mạnh khổng lồ. Doanh nghiệp nào cũng cần nhà phân tích dữ liệu, từ ngân hàng, thương mại điện tử đến y tế và giáo dục.
- Chuyên gia sức khỏe tinh thần
Càng hiện đại, con người càng đối diện với nhiều áp lực vô hình. Thế giới ảo khiến sự so sánh xã hội nặng nề hơn, nhịp sống nhanh khiến nhiều người không kịp thở. Trong 10 năm tới, các chuyên gia tâm lý, huấn luyện viên tinh thần, nhà tham vấn cảm xúc sẽ không còn là nghề phụ, mà là nhu cầu thiết yếu. Đây cũng là lĩnh vực kết hợp giữa khoa học và nhân văn, giữa công nghệ và trái tim con người.
- Kỹ sư khí hậu và môi trường
Không chỉ nghiên cứu lý thuyết, mà còn trực tiếp đưa ra giải pháp: thiết kế thành phố chống ngập, tạo ra vật liệu xây dựng thân thiện môi trường, hay sáng chế công nghệ tái chế rác thải. Trong một thế giới chịu ảnh hưởng nặng nề của khí hậu, những kỹ sư môi trường sẽ trở thành “người hùng thầm lặng” quyết định sự sống còn của cả cộng đồng.
- Nhà sáng tạo nội dung số thế hệ mới
Không dừng lại ở việc làm vlog hay livestream, nhà sáng tạo nội dung tương lai sẽ dùng AI, công nghệ 3D, thực tế ảo để đưa khán giả bước vào “thế giới” của mình. Họ có thể tạo ra một buổi hòa nhạc ảo, một lớp học tương tác, hay một bộ phim mà người xem chính là nhân vật chính. Đây sẽ là ngành vừa sáng tạo, vừa công nghệ, hứa hẹn mang lại nhiều cơ hội việc làm mới mẻ.
Thiên An–Thanh niên Việt
